Andrzej Brzeski

JF

19 października br. w szpitalu w Pile na wirusowe zapalanie pnia mózgowego zmarł w wieku 66 lat Andrzej Brzeski, znakomity puzonista, twórca i lider legendarnego zespołu Paradox, który odnosił sukcesy na przełomie lat 60. i 70.

Urodzony 25 marca 1944 roku w Milanówku, Andrzej Brzeski zarażony został bakcylem jazzu na początku lat 60. – na koncercie New Orleans Stompers ze Zbyszkiem Namysłowskim grającym na puzonie. Natychmiast sam chwycił za ten właśnie instrument, zapisał się do szkoły muzycznej i założył zespół, najpierw w Grodzisku Mazowieckim, potem w Żyrardowie. W 1967 roku skrzyknął w Hybrydach kilku kolegów z Wyższej Szkoły Muzycznej i tak powstał wspominany do dziś Paradox.

Paradox był prekursorem nowej muzyki jazzowej, która nie mieściła się w sztywnych kategoriach stylistycznych łącząc elementy jazzu tradycyjnego, współczesnego, a nawet i free, klasycznego baroku i muzyki ludowej. Niekonwencjonalne było już samo instrumentarium, bez perkusji, a za to z puzonem, fagotem, kontrabasem i wiolonczelą. Swym świeżym, zaskakującym podejściem zespół zjednywał sobie słuchaczy, a także jurorów najważniejszych konkursów jazzowych. Już na samym początku w 1968 roku wywalczył I nagrodę w konkursie Jazzu nad Odrą pokonując Kwartet Zbigniewa Seiferta!

W 1969 roku Paradox zdobył nagrodę publiczności na Festiwalu Jazzowym w San Sebastian w Hiszpanii. W pierwszym składzie grali: Michał Górny na wiolonczeli, Stanisław Kulhawczuk na kontrabasie, Tomasz Sosnowski na fagocie i założyciel zespołu Andrzej Brzeski na puzonie. Potem do zespołu doszła Dorota Szafnicka – skrzypce i wokal. Michał Górny zaczął śpiewać i w takim składzie instrumentalnym wystąpił na Festiwalu Piosenki Studenckiej w 1969 roku Paradox zdobywając pierwszą nagrodę za piosenkę Ballada o wyspie Królów.

Potem personel Paradoksu się zmienił. Tomek i Dorota odeszli, a dołączyli do zespołu najpierw gitarzysta Fryderyk Babiński, którego wkrótce zastąpił 16-letni wówczas Sławomir Piwowar, a na saksofonie altowym grał Włodzimierz Szląskiewicz w tym składzie zespół zdobywa kolejne pierwsze nagrody na Festiwalach Jazzowych w San Sebastian 1970, Prerov – w Czechosłowacji 1971, Beek-en Donk – w Holandii. Na tych dwóch ostatnich festiwalach występował już mim Marek Gołębiowski, któremu zespół ilustrował muzycznie mistrzowskie etiudy pantomimiczne.

W nagrodę za osiągnięcia artystyczne Paradox otrzymuje z Ministerstwa Kultury i Sztuki Złoty Medal za zasługi dla studenckiej kultury i zostaje wydelegowany przez ZSP na tournee po ZSRR w 1970 roku z aktorem Jerzym Cnotą w charakterze konferansjera.

W 1971 r. Paradox wystąpił na Festiwalu Sztuki York Art Festival w Yorku w Anglii. Towarzyszyli zespołowi autor Wojciech Krukowski, publicysta, satyryk Jerzy Afanasjew i Jan Sawka – artysta plastyk. W tym samym roku zespół nagrał pierwszą płytę LP pt. „Lotne Piórko” z serii „Polish Jazz” vol. 26.

Następne tournee po ZSRR zespół rozpoczął w grudniu 1971 roku, które trwało do marca 1972. Do zespołu doszedł wówczas Stanisław Syrewicz na fortepianie i wokalistka Maria Głuchowska. W skład grupy koncertowej wchodzili jeszcze zespół „2+1”, Bogdana Zagórska i Maciej Wróblewski - śpiew, laureat Festiwali piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze.

W roku 1972 od zespołu odszedł Stanisław Kulhawczuk, którego z gitarą basową zastąpił Janusz Kozłowski i doszedł do zespołu „Malina” Wojciech Kowalewski na perkusji. W tym składzie w 1972 roku Paradox zdobywa pierwszą nagrodę na Festiwalu Jazzowym w Dunkierce we Francji. W tym samym roku uczestniczy w Festiwalu Jazzowym w Lublanie w Jugosławii, a w 1973 w Kongsberg w Norwegii. Od roku 1969 do 1973 występuje na festiwalach Jazz Jamboree.

Nie sposób pominąć śpiewającej aktorki Elżbiety Jodłowskiej i wokalistki jazzowej Marianny Wróblewskiej, z którymi Paradox współpracował. Elżbieta często występowała z Paradoksem w audycjach telewizyjnych i na koncertach.

Z Marianną Wróblewską grupa nagrała połowę płyty pt. „Byle bym się zakochała”, sporo wspólnie koncertowali na estradach w różnych składankach artystycznych, a także byli na kontrakcie w Damaszku w Syrii w czasie wojny z Libanem, na perkusji grał wówczas Kazimierz Jonkisz.

W koncertach-składankach pt. „Wiosna Estradowa” Paradoksowi pomagał ze swoimi tekstami Maciej Szwed, a Andrzej Nowak na pianie Fender Rhodes i Henryk Tomala na perkusji. Ostatnią wokalistką, której Paradox akompaniował była Irena Jarocka.

Pomimo, że zespół Paradox istniał tylko niecałe sześć lat, to zdołał jednak zgromadzić rekordową, jak na tamte czasy ilość nagród i oficjalnych wyróżnień, pozyskać sobie wielu fanów i przyjaciół.

Po rozwiązaniu zespołu Andrzej Brzeski spędził kilkanaście lat w Skandynawii grając w zespołach jazzowych i bluesowych. A po powrocie do kraju osiadł w Głowaczewie koło Nowej Szwecji, gdzie założył i prowadził razem z żoną Eweliną pensjonat rekreacyjno-wypoczynkowy „Nad Piławą”. Organizował tam koncerty jazzowe i bluesowe, a nawet i festiwal Blues nad Piławą. Tam świętował na specjalnym spotkaniu z przyjaciółmi jubileusz 40-lecia Paradoxu. Prowadził bardzo aktywną działalność. Właśnie przygotowywał koncert Tango Argentyny, który miał się odbyć 23 października.

Andrzej Brzeski pochowany został na Cmentarzu Komunalnym w Pile, w piątek 22 października.