Gary Brooker

Brytyjski wokalista, pianista i kompozytor, lider Procol Harum zmarł 19 lutego 2022.

 którego był liderem. Miał 76 lat. Z całego obszernego dorobku tej grupy (a Brooker próbował też kariery solowej i wydał cztery albumy pod swoim nazwiskiem) na zawsze pozostanie w naszej pamięci przebój A Whiter Shade of Pale – nagranie debiutanckie, którego oryginalność zaskakiwała nawet w pełnym muzycznych olśnień i ekscesów 1967 roku, roku „Sierżanta Pieprza” i Lata Miłości. Oparta na bachowskim motywie piosenka zaskakiwała piękną formą, kompletnie niezrozumiałą treścią, a głos Brookera stał się od tej chwili wizytówką zespołu Procol Harum. Co ciekawe, brytyjski zespół nawiązujący do stylistyki art-rocka (w 1972 roku nagrał album z orkiestrą symfoniczną, zanim stało się to modne), zaczerpnął podstawę swego brzemienia z połączenia fortepianu i organów, typowego dla muzyki gospel.

Nagranie A Whiter Shade of Pale to jeden z największych hitów muzyki pop. Przebój numer jeden na brytyjskiej liście, zdominowanej wówczas przez The Beatles, sprzedaż singla przekroczyła dziesięć milionów egzemplarzy! Dotychczas piosenkę nagrano ponad tysiąc razy, uczyniła to m.in. Annie Lennox na płycie „Medusa” (1995). Utwór pojawia się w dziesiątkach rankingów (jest najczęściej grywaną piosenką w miejscach publicznych w Wielkiej Brytanii od niemal stu lat), na gali Brit Awards w 1977 roku A Whiter Shade of Pale zwyciężył (ex equo z Bohemian Rhapsody grupy Queen) w kategorii „Best British Pop Single 1952-1977”. W ankiecie magazynu „Rolling Stones” zajmuje 57. miejsce na liście Top 500 piosenek wszech czasów.

Zespół Procol Harum występował w Polsce kilka razy, po raz pierwszy w 1976 roku w warszawskiej Sali Kongresowej, w czasach PRL było to rzadkie wydarzenie muzyczne. Po raz ostatni zagrał u nas w 2017 roku w katowickim Spodku. W 2004 Brooker wystąpił na scenie amfiteatru opolskiego, jako gość gali z okazji 30-lecia Budki Suflera, gdzie wywołał sensację śpiewając w duecie z Krzysztofem Cugowskim.

Widziałem Procol Harum w nowojorskim Town Hall w 1991 roku, a było to pierwsze tournée zespołu po wieloletniej przerwie, pierwszy rozdział Nowego Testamentu, jak określili to fani. Zespół zaprezentował największe przeboje, poza wiadomym, również Pandora’s Box, Conquistador czy A Salty Dog.

Ale miałem także okazję poznać inne oblicze Brookera. Muzyka Procol Harum była w pewnym ulotnym sensie podniosła, klasycyzująca i bardzo serio.

Kiedy w klubie Docs w Hamburgu słuchałem w 1998 roku formacji Bill Wyman’s Rhythm Kings, w której Brooker zasiadał w tym czasie przy fortepianie (na organach grał Georgie Fame), była to czysta zabawa, mistrzowie grający dla radości grania, a wokalista Procol Harum zaśpiewał, między innymi rock’n’rollowy standard Rockin’ Pneumonia and the Boogie Woogie Flu.

Procol Harum to nie tylko A Whiter Shade of Pale i tych, którzy sięgną dzisiaj po inne nagrania zespołu raczej nie czeka rozczarowanie. Oscylując na granicy rocka, klasyki, nie stroniąc od wpływów jazzu (słychać to w grze gitarzysty, Robina Trowera), grupa stworzyła własny styl i rozpoznawalne brzmienie, o co, zwłaszcza w okresie przełomu lat 60. i 70., nie było łatwo. Natomiast z pewnością można utożsamić ten zespół z osobą lidera – charyzmatyczną siłą wysokiego głosu, ciężką ręką na fortepianie i eleganckim dystansem.

Gary Brooker urodził się w Londynie 29 maja 1945 roku, zmarł tamże.

Daniel Wyszogrodzki