Granice zapisu nutowego

Kamil; Janusz Szprot

Szanowna Redakcjo,
Od jakiegoś czasu szukam odpowiedzi na pytanie: Czy istnieją jakieś granice ogólnie pojmowanego zapisu notyfikacyjnego szeroko pojętej muzyki? Czy teoretycznie i praktycznie istnieje możliwość zapisania graficznie dźwięków, które nie są słyszalne dla ludzkiego ucha? Uprzejmie proszę o odpowiedź.
Z wyrazami szacunku,

Kamil

Drogi Czytelniku!

Nie mam pewności, czy redakcja JAZZ FORUM jest właściwym adresatem pytania o notację muzyczną. O ile mi wiadomo, tą problematyką zajmują się niektórzy muzykolodzy (dość rzadko – nie przypominam sobie teraz nikogo u nas, choć na Wydziale reżyserii dźwięku w warszawskim Konserwatorium pracował nad tym profesor akustyki Andrzej Rakowski), specjaliści od muzyki elektronicznej i eksperymentalnej (w Polsce kiedyś było Studium Muzyki Elektronicznej, założone przez mojego profesora Józefa Patkowskiego) lecz przede wszystkim kompozytorzy współczesnej awangardy muzycznej.

Jeśli chodzi o notację muzyki jazzowej, to możemy pochwalić się pracami nieżyjącego od kilku lat Romana Kowala (opublikowane było jego obszerne studium pt. „Notacja muzyczna w polskich partyturach jazzowych”). Również tam można znaleźć odpowiedź na zadane pytania, chociaż muszę powiedzieć, że są one niejasne i niekonkretne („ogólnie pojmowany zapis”, „szeroko pojętej muzyki”), bliskie tautologii („zapis notyfikacyjny”?!) i dla twórców i odbiorców muzyki bez znaczenia (po co zapisywać dźwięki, które nie są słyszalne dla ludzkiego ucha?!)

Jeżeli jednak miałbym odpowiedzieć krótko na zadane pytania, to można zignorować ten powyższy wstęp i uwierzyć, że nie ma granic zapisu muzyki – innowacje notacyjne będą się pojawiać nieustannie – zaś teoretycznie istnieje możliwość zapisywania – graficznie i w każdy inny sposób – dźwięków, które nie są słyszalne dla ludzkiego ucha, choć praktycznie takie działanie może się okazać całkiem bezcelowe.

Janusz Szprot