Illinois Jacquet in Memoriam

Stanisław Danielewicz

FORUM utwierdzony w przekonaniu, że tego rodzaju inicjatywy artystyczne, skoro budzą zaciekawienie, a nawet entuzjazm uczestników – stanowią ważną część historii jazzu w Polsce.

Kim był Illinois Jacquet, czym szczególnie zapisał się w historii światowego jazzu? Dlaczego akurat w Gdyni postanowiono go uhonorować specjalnym koncertem? I wreszcie dlaczego gdyński koncert wzbudził tak wielki entuzjazm jego obserwatorów, że „zagotowało się” w internetowej sieci?

Illinois Jacquet (1922-2004), amerykański saksofonista tenorowy (choć zaczynał od gry na alcie, w dodatku był jednym z nielicznych jazzowych fagocistów), sporą część swego życia spędził grając w Europie. Największą sławę przyniosło mu nagranie w roku 1942 z orkiestrą wibrafonisty Lionela Hamptona utworu Flying Home. Historycy zgodnie przyznają, że zarejestrowane tam styl improwizacji i sound tenoru sta­nowią wprowadzenie do stylistyki rhythm and bluesa, w której ekstatyczne solowe partie saksofonowe stały się wręcz regułą. Co więcej, solowa partia Jacqueta we Flying Home była wielokrotnie kopiowana i wykonywana na koncertach przez innych, mniej i bardziej sławnych tenorzystów – dołączając do tych „idealnych solówek”.

Od kilku lat bywalcy jam sessions i koncertów w Trójmieście mają okazję podziwiać grę amerykańskiego perkusisty Erica Allena. Ten bowiem ożenił się z pianistką Aleksandrą Mońko (obecnie Allen-Mońko), po czym oboje zamieszkali w Gdyni. I właśnie Eric Allen przyczynił się do tego, by wspomnienie Jacqueta w koncertowej formie miało miejsce w Uchu. Allen z wielką atencją wspomina swoją współpracę z big bandem Jacqueta, a zwłaszcza pamiętny koncert orkiestry w Berlinie (4 października 1987). Został on zarejestrowany i jego fragment można obecnie obejrzeć w sieci.

Prywatne wspominki rozwinęły się w pomysł, by „tribute to Jacquet” odwoływał się do faktu współpracy Allena z orkiestrą Jacqueta. Ale aby idea zmieniła się w czyn, trzeba było entuzjazm pomysłodawcy poprzeć działaniami wielu osób. Przemek Dyakowski (od lat zauroczony brzmieniem Jacqueta, melanżem balladowego aksamitu i dzikiego zapamiętania w forte), klub Ucho, miasto Gdynia – to najważniejsi współtwórcy koncertu, ale przecież było ich więcej.

Na perkusji – oczywiście – Eric Allen, na gitarze Marcin Wądołowski (w Port of Rico zastąpił go Michał Zienkowski), na Hammondzie Wojciech Karolak. Ale królami wieczoru byli, rzecz jasna, tenorzyści, każdy z nich zagrał wybrany przez siebie utwór z bogatego repertuaru saksofonisty, a na zakończenie połączyli siły w Blues from Louisiana, który to utwór sam Jacquet wykonywał w towarzystwie innych saksofonistów (Dexter Gordon, Arnet Cobb, Buddy Tate, Budd Johnson) w konwencji „battle of saxes”, do której rzecz jasna w Gdyni się odwołano. Grali: Tomasz Grzegorski (Sophia), Michał Ciesielski (Star Eyes), Darek Herbasz (Imagination), Piotr Chęcki (Port of Rico), Irek Wojtczak (Tickle Toe), Maciej Sikała (Easy Living), Przemek Dyakowski (All of Me), Janusz Muniak (Stardust), Wojtek Staroniewicz (Flying Home). Wspominając wykonanie Muniaka, powinienem właściwie podać dwa tytuły, bo niespodzianie dla muzyków sekcji i być może samego solisty, Stardust w momencie powrotu do części A zamienił się w Body and Soul, do czego zapewne przyczyniła się wspólna obu utworom tonacja i podobieństwo harmoniczne owych części. Był więc medley, ku uciesze tych, którzy ową niespodzianą transformację odnotowali.