Joe Morello

Paweł Brodowski

Amerykański perkusista, który zmarł 12 marca br. w wieku 82 lat. zapewnił sobie miejsce w encyklopediach i podręcznikach z historii jazzu jako drummer Kwartetu Brubecka z okresu jego największej świetności.

Był członkiem tej legendarnej formacji przez 12 lat, od 1956 do 1967 roku, imponując umiejętnością subtelnego akompaniamentu, wyczuciem swingu, a przede wszystkim swobodą gry w nietypowych podziałach metrycznych, z których ten zespół słynął.

Kwartet Brubecka, który tworzyli lider na fortepianie, Paul Desmond na saksofonie altowym, Gene Wright na kontrabasie i Joe Morello na perkusji, w roku 1958 odbył pod egidą Departamentu Stanu kilkumiesięczne tournee „dobrej woli” po Azji i Europie, odwiedzając również Polskę (od 6 do 19 marca, 12 koncertów w siedmiu miastach). Pierwsza wizyta za Żelazną Kurtyną odegrała historyczną rolę i wywarła na naszej publiczności i naszych muzykach ogromne wrażenie.

Tak wspomniał na naszych łamach (JF 3/2008) Andrzej Dąbrowski, który przejął się grą Joe’ego Morello do tego stopnia, że koledzy zaczęli przezywać go „Morelek”: „Zachwyciłem się muzykalnością i poczuciem rytmu perkusisty. Joe Morello nie szalał, nie walił, on grał. Styl i sposób, w jaki to robił, bardzo mi odpowiadał, bo sam nie preferowałem nigdy siłowego grania i technicznych popisów solowych na bębnach... Przez długi czas byłem pod jego wpływem. Starałem się grać podobnie, wykorzystując dynamikę, pauzy, sposób dyskretnego akompaniamentu...”. Zaś Roman Waschko w swojej książce „Jazz od frontu i od kuchni” (PWM, 1962) pisał: „Joe Morello jest perkusistą niesamowitym, bo tylko tak można określić jego fantastycznie płynną technikę, muzykalność i umiar, z jakim wykonuje sola”.

Kwartet Brubecka był wówczas u szczytu sławy, a udział w jego sukcesach miał Morello, „a drummers’ drummer”, który przez pięć lat z rzędu w ankietach „Down Beatu” wybierany był najlepszym perkusistą na świecie. Od czasu, gdy w 1959 roku ukazał się album „Time Out”, jego popisowym numerem stał się Take Five. Ten słynny temat napisał Desmond, dwie różne części skleił w całość Brubeck, ale pierwotną inspiracją był rytm w metrum 5/4, który przed koncertami na rozgrzewkę wybijał na bębnach Joe Morello. Jego solo w tym utworze weszło do podręczników gry na perkusji. Take Five stało się milionowym bestsellerem. Od tamego momentu Kwartet Brubecka musiał ten utwór grać na każdym koncercie (solówki perkusyjne trwały ponad 10 minut), a nawet i po rozpadzie Kwartetu Take 5 pozostało w żelaznym repertuarze Brubecka po dziś dzień jako symbol jego sukcesu i znak rozpoznawczy.

Joe Morello przyszedł na świat 17 lipca 1928 roku w Springfield, w stanie Massachussets. Był na wpół ociemniały od urodzenia (wzrok, który stale się pogarszał, stracił całkowicie w drugiej połowie lat 70.). Mając sześć lat rozpoczął naukę gry na skrzypcach, trzy lata później występował już z Boston Symphony Orchestra, wykonując m.in. koncert skrzypcowy e-moll Mendelssohna. Pod wrażeniem spotkania z Jaschą Heifetzem, zrozumiał, że nigdy nie będzie w stanie dorównać wirtuozowi, zrezygnował z gry na skrzypcach i postanowił poświęcić się perkusji.

Przeniósł się do Nowego Jorku. Tam jego talent i umiejętności błyskawicznie dostrzegli tacy liderzy jak Johnny Smith, Tal Farlow i Stan Kenton. Przez dwa lata Morello grał w triu pianistki Marian McPartland. Odrzucił zaproszenie od Benny’ego Goodmana i Tommy’ego Dorseya, ale zawahał się, gdy propozycję współpracy złożył Dave Brubeck. Po próbnej trasie w roku 1955 w zespole jednak pozostał (jego poprzednikiem był Joe Dodge).

W pierwszym okresie nie obyło się bez konfliktów – Morello ze swoimi solistycznymi zapędami nie odpowiadał Desmondowi, który w pewnym momencie postawił ultimatum: „Morello goes or I go”. Ale Brubeck się nie ugiął: „Well, he’s not going”. Nastąpiło zawieszenie broni, podczas długich solówek perkusji Desmond wychodził na papierosa, w końcu obaj muzycy się zaprzyjaźnili, a Kwartet Brubecka w klasycznym składzie wpisał się do historii.

Joe Morello opuścił zespół w 1967 roku. Grał nadal, ale występował już tylko sporadycznie, jeszcze w latach 90. miał własny zespół. Wydał kilka solowych płyt, ostatnią, „Morello Standard Time”, w 1994 roku. Głównie udzielał się jako wykładowca i nauczyciel (jednym z jego wychowanków był Danny Gottlieb). Opracował kilka podręczników gry na perkusję (m.in. „Rudimentary Jazz”, „Master Studies”) oraz instruktażowe wideo pt. „The Natural Approach to Technique”. W trakcie swojej kariery Morello nagrał ponad 120 albumów, z tego połowę z Kwartetem Brubecka.

Paweł Brodowski