Kenny Wheeler

Marek Romański

Wybitny kanadyjski trębacz i kompozytor, jedna z gwiazd wytwórni ECM, zmarł 18 września br. w Londynie. Miał 84 lata.

Był artystą o otwartym umyśle, nie istniały dla niego bariery stylistyczne, potrafił odnaleźć się niemal w każdym gatunku muzycznym, wszędzie odciskając własne piętno. Pierwszy raz usłyszałem go w latach 80. w nagraniach brytyjskiego wokalisty Davida Sylviana. Ten pop-rockowy frontman zaczął wówczas flirtować z muzyką fusion i w tym celu zebrał całkiem mocną ekipę: m.in. John Taylor na fortepianie, Robert Fripp (King Crimson) na gitarze, Ryuichi Sakamoto (Yellow Magic Orchestra) na klawiszach. Moją uwagę zwróciły jednak nieziemskie partie flugelhornu Wheelera. Delikatne, kruche arabeski zdawały się rozpływać w powietrzu jak dymek z papierosa.

Dopiero potem odkryłem piękne płyty Kanadyjczyka nagrywane dla monachijskiej oficyny ECM, m.in. „Deer Wan” (1977 r.), „Around 6” (1980), „Double, Double You” (1984), „Music For Large & Small Ensembles”, „The „Widow In The Window” (1990), a zwłaszcza sztandarową „Gnu High” (1975). Na tej ostatniej towarzyszył mu m.in. Keith Jarrett (był to jeden z nielicznych albumów, na których zagrał jako sideman po zakończeniu współpracy z Charlesem Lloydem). W 1997 nagrał album „Angel Song” będący niemal kwintesencją „najpiękniejszego brzmienia powyżej ciszy” w towarzystwie takich muzyków, jak Bill Frisell na gitarze, Lee Konitz na alcie i Dave Holland na kontrabasie. Był także członkiem grupy Azimuth (z Johnem Taylorem i Normą Winstone).

Kenny Wheeler w 1952 r. przeniósł się do Londynu stając się odtąd elementem europejskiej sceny jazzowej. Nieobca była mu awangarda muzyki improwizowanej. Uczestniczył w twórczym zamieszaniu lat 60. i 70. będąc członkiem zespołów The Spontaneus Music Ensemble Johna Stevensa, Globe Unity Orchestra, formacji takich muzyków, jak Evan Parker, Tony Oxley, czy Derek Bailey. Kulminacją tego nurtu twórczości trębacza był angaż do kwartetu Anthony’ego Braxtona, z którym spędził pięć lat (1971-1976).

Był Wheeler cenionym sidemanem, z jego usług korzystali m.in. Joni Mitchell, Philly Joe Jones, John Abercrombie, Steve Coleman, Bill Frisell, George Adams i… Jacek Kochan (z którym nagrał płyty „Alberta” i „Tomorrow’s Dreams”).

W Polsce grał dość często, wystąpił m.in. w 2005 r. na warszawskim festiwalu „Jazz na Starówce”, w klubie Pokład w Gdyni (2006), w Filharmonii Wrocławskiej (2008), na festiwalu Jazztopad we Wrocławiu (2009).