Playing Gershwin

Iiro Rantala The Deutsche Kammer­philharmonie Bremen

Iiro Rantala, wybitny, improwizujący pianista fiński, koncertuje i nagrywa płyty w różnych składach wykonawczych. Jednym z nich jest instrumentarium orkiestry kameralnej. Współpraca z takim zespołem – filharmonikami z Bremy – miała miejsce już w 2017 roku, a jej efektem był wydany rok później album z kompozycjami, m.in. Wolf­ganga Amadeusza Mozarta, Leonarda Bernsteina i Johna Lennona.

Teraz ukazał się kolejny krążek tych artystów prezentujący wybrane utwory George’a Gershwina i Iiro Rantali w specjalnie dla nich napisanych orkiestracjach i aranżacjach. Zwłaszcza dwie obszerne kompozycje Gershwina: Błękitna Rapsodia i suita z opery „Porgy and Bess” stanowią szczególną wartość tej edycji. To one bowiem, przez sam fakt ich popularności i ogromnej ilości rejestracji prowokują do ocen estetycznych oraz porównań interpretacyjnych. I tu, z pełną satysfakcją muszę podkreślić, że Iiro Rantala wraz z orkiestrą kameralną z Bremen nie tylko spełniają wszelkie moje oczekiwania artystyczne, ale też, przede wszystkim, wnoszą nowe postrzeganie twórczości Gerhwina. Jak wiadomo, balansuje ona na obrzeżach klasyki, jazzu i piosenki popularnej. I właśnie umiejętność łączenia tych różnych dźwiękowych światów najtrafniej oddaje istotę stylu gershwinowskiego.

Jednak, by taki cel osiągnąć, potrzebni są interpretatorzy, którzy obok wiernej realizacji zapisu nutowego potrafią improwizować, zmieniać pulsację rytmiczną z dwójkowej na swingującą i artykułować narrację technikami klasycznymi oraz nieklasycznymi. Iiro Rantala świetnie się w takim tyglu przeciwności odnajduje i przekonująco buduje formę dzieł. Dowcip, wirtuozeria, swoboda wypowiedzi i wielka erudycja to znaczące atrybuty jego pianistyki. Doskonałym tego przykładem są, np. partie fortepianu akom­pa­niu­jącego skrzypkowi-soliście w kołysance Summertime z suity „Porgy and Bess”.

Oprócz dwóch dzieł Gershwina na płycie znajduje się jeszcze pięć kompozycji Rantali. I one także stanowią, podobnie jak spuścizna twórcy piosenki I Got Rhythm, fuzję klasyki z jazzem i muzyką popularną. Dzięki temu stylistyka albumu nie uległa istotnym zmianom, a poszerzony został jedynie zakres jej estetycznych granic. W utworze What Comes Up, Must Come Down, dominuje element rytmiczny – synkopacja niemal jak z musicalu Leonarda Bernsteina – łączony z przebiegami wirtuozowskimi fortepianu. W A Concert Tango są odwołania do tango nuevo, a Anyone with a Heart to prawie romantyczna piosenka instrumentalna z improwizowanym przetworzeniem. Hard Score przywołuje muzykę filmową z dominacją instrumentów dętych w częściach skrajnych oraz improwizacjami fortepianową i skrzypcową w skalach wschodnich z motorycznym akompaniamentem w części środkowej.

Kończący krążek Freedom jest wzbudzającą pozytywne odczucia kompilacją twórczości symfonicznej z wyrafinowaną piosenką. Muszę jeszcze wspomnieć o świetnych aranżacjach i orkiestracjach wszystkich pozycji „Playing Gershwin”.

Autor: Piotr Kałużny