Sounds And Silence – Travels With Manfred Eicher; Music For The Film

Różni Wykonawcy

Reading of Sacred Books; Für Lennart in memoriam; Arpeggiata addio; Modul 42; Sur le fleuve; Creature Walk; Tango a mi padre; Farewell Theme; To vals tou; Ojos negros; Cosi, Tosca; Reading of Sacred Books; De pacem domine
Muzycy: Keith Jarrett, Jan Garbarek, Eleni Karaindrou, Anouar Brahem, Dino Saluzzi, Anja Lechner, Nik Bärtsch, Gianluigi Trovesi, Marilyn Mazur, Estonian Philharmonic Chamber Choir, Tallinn Chamber Orchestra; i inni

Gdybym nawet chciała napisać, czym się zajmuje Manfred Eicher, byłoby to trudne, bo pełnionych przez niego funkcji jest co najmniej kilka. To założyciel wytwórni ECM Records, producent wydawanych przez nią płyt, muzyk, reżyser – a przede wszystkim: wizjoner lub – jak mówi grecka kompozytorka Eleni Karaindrou – poeta. Muzyka jest jego powołaniem. On sam jest o tym przekonany. Dzięki niemu Chick Corea zaczął grać z Garym Burtonem, to Eicher zauważył wielki potencjał w Pacie Methenym i wydał jego pierwszą płytę „Bright Size Life”, to – wreszcie – on dał szansę Triu Marcina Wasilewskiego.

Wielu z nas, wielbicieli muzyki pieczętowanej literami ECM, marzyłoby o spotkaniu Manfreda przy kawie – pytania do niego rodzą się w głowie natychmiast. Obraz „Sounds And Silence” odpowiada jedynie na niektóre z nich. Szwajcarskim reżyserom, Peterowi Guyerowi i Norbertowi Wiedmerowi, udało się nakręcić film o dźwiękach i ciszy ECM, nie odzierając tego zjawiska z ekscytującej tajemnicy, która po obejrzeniu „Sounds And Silence” pozostaje nieodkryta...

Dokument ten jest podróżą, podczas której – wspólnie z Manfredem Eicherem – przemierzamy świat jego dźwięków, będąc po drodze obserwatorami ważnych muzycznych zdarzeń. Spotykamy w studiu Marilyn Mazur, która oddaje się radosnej improwizacji, i Nika Bärtscha, kształtującego wraz z producentem ostateczne brzmienie płyty. Odwiedzamy Anouara Brahema na scenie i w domu w Tunezji, gdzie obserwujemy go przy pracy nad materiałem na przepiękną płytę „Le Voyage de Sahar”. Uczestniczymy także w próbach Gianluigiego Trovesiego oraz Dino Saluzziego z Anją Lechner. Nie zdradzę jednak wszystkich smaczków tego filmu, bo niespodzianki są mocną stroną tego wydawnictwa.

Jedną z ciekawostek, które możemy tu dodatkowo zobaczyć, jest... biuro ECM w Monachium! Niby nic, a to niepowtarzalna okazja, by przekonać się, jak wygląda to miejsce, podejrzeć, jak wybierane są fotografie na okładki albumów (tutaj – „Piano Solo” Stefano Bollaniego) i sprawdzić, kto tak naprawdę za tym wszystkim stoi!

Można by się kłócić z Eicherem o dobór artystów występujących w dokumencie, wskazując na co najmniej kilkoro muzyków, którzy w takiej produkcji powinni się pojawić. Ale wystarczy rzucić okiem na katolog ECM, by zdać sobie sprawę, że wyboru dokonać było trzeba i selekcja musiała być duża.

Film to nie wszystko. Jest jeszcze ścieżka dźwiękowa wydana jako oddzielna płyta CD. Otwiera ją niemal hipnotyczna kompozycja Reading of Sacred Books, a przy fortepianie zasiada nie kto inny, jak największy brylant wytwórni, Keith Jarrett, który w samym filmie pojawia się jedynie w muzyce. Z drugiej strony, nie dziwi fakt, że tylko (i aż!) w taki sposób zaznaczono jego obecność. To właśnie dźwięki tego utworu, powoli rodzące się z ciszy, otwierają film i są najlepszym przedstawieniem filozofii ECM.

Proszę wybaczyć ekscytację, ale czy to nie cudowne, że dzięki temu obrazowi filmowemu możemy wejrzeć głębiej w proces powstawania muzyki ECM? Że ktoś nam daje szansę pobyć przez chwilę na zapleczu – nie na wygodnych fotelach publiczności, ale właśnie za kulisami... A tam można się spodziewać wszystkiego – nawet tańca Arvo Pärta z Manfredem Eicherem!

Mimo że oglądając film, zmieniamy studia nagraniowe, sale koncertowe, miasta, kraje, a nawet pory roku, to muzyka spaja te krótkie historie i sprawia, że mimo dużej różnorodności, nie ma chaosu. Bo to znane nam brzmienie. Bo to Manfred. Bo to ECM. Słowa, które wyraźnie kojarzą mi się z tym dokumentem – jego dźwiękami i ciszą – to: skupienie, smak, pasja, magia, spokój, droga.

Autor: Agnieszka Antoniewska