The Anthology

Return to Forever

CD 1 – Hymn of the Seventh Galaxy; After the Cosmic Rain; Captain Senor Mouse; Theme to the Mothership; Space Circus; The Game Maker; Vulcan Worlds; The Shadow of Lo; Beyond the Seventh Galaxy; Song to the Pharaoh Kings

CD 2 – Dayride; Sofistifunk; No Mistery; Celebration Suite Part I & II; Medieval Overture; Sorceress;  The Romantic Warrior; Majestic Dance; The Magi-cian; Duel of the Jester & The Tyrand Part I & II Muzycy: Chick Corea, fortepian, instr. klawiszowe; Al Di Meola, Bill Connors, gitara; Stanley Clarke, gitara basowa; Lenny White, perkusja

Pomysły muzyczne Milesa Davisa z końca lat 60. XX wieku były w jazzie przysłowiową „puszką Pandory”. Połączenie elementów be-bopu i free z quasi rockową grą sekcji rytmicznej stanowiło estetyczny przewrót. W odróżnieniu jednak od mitologicznej przestrogi, ujawnione światu koncepcje okazały się być pozytywnymi i zaowocowały wkrótce pojawieniem się szeregu wybitnych zespołów takich, jak m.in. Weather Report, Mahavishnu Orchestra, Headhunters i… Return to Forever. Twórcami tych formacji byli zresztą muzycy, którzy partnerowali Davisowi w realizacji jego rewolucyjnych idei. Potem każdy z nich, a byli nimi odpowiednio: Joe Zawinul, John McLaughlin, Herbie Hancock i Chick Corea, w różny sposób kontynuował i poszerzał atrybuty muzyki fusion.

Pierwotną koncepcją Corei było wymieszanie składników folkloru hiszpańskiego i latynoskiego z jazz-rockową materią. Z czasem zamysłów coraz bardziej ewoluował w kierunku konstruowania faktur dźwiękowych na kształt istniejących w tzw. symphonic rocku. Do ich budowania używano głównie elektrycznych gitar, elektrycznych i elektronicznych klawiatur sprzężonych z rozmaitymi urządzeniami wpływających na parametry dźwięku oraz bardzo dynamicznie grającego zestawu perkusyjnego. Dzięki takiemu instrumentarium i specyficznego z niego korzystania, muzycy mogli uzyskiwać najróżniejsze pod względem sonorystycznym brzmienia, a preferowane przez nich formy suit pozwalały dowolnie sterować nastrojami, tempami i gęstością zjawisk akustycznych w ramach jednej kompozycji.

Zajmująca nas antologia dotyczy właśnie tego drugiego okresu Return to Forever, w którym powstały tak znane albumy, jak „Hymn Of The Seventh Galaxy” (1973), „Where Have I Known You Before” (1974), „No Mystery” (1975) i „Romantic Warrior” (1976). Zresztą sze-reg kompozycji (dokładnie 20) z tych płyt stanowi zawartość omawianej kompilacji, na nowo zmiksowanej dla potrzeb tej propozycji. W większości są to utwory autorstwa Chicka Corei, ale także Stanleya Clarke’a (cztery), Lenny’ego White’a (trzy) i Ala Di Meoli (jeden). Wiele z nich było w swoim czasie przebojami wśród słuchaczy interesujących się muzyką powstającą na styku różnych estetyk (tu: jazzowej, rockowej i etnicznej). Dzisiaj odbiera się je z równie wielką satysfakcją, chociaż schematyzm formalny i interpretacyjny upodabnia je na tyle  mocno – szczególnie w tak obszernym zbiorze – że gdyby nie było przerw między poszczególnymi pozycjami mogłyby stanowić jedną, rozbudowaną jedynie do granic rozsądku całość.

Paradoksalnie wpływa na to właśnie owo zelektryfikowane instrumentarium (gdzie po pewnym czasie nie zauważa się już zmian barwowych), stałe mieszanie części spokojnych (przeważnie o charakterze wstępów i kształtowanych często na moogach) z szybkimi o wirtuozow-skich przesłaniach (w wykonaniu całego zespołu z podkreślającą wszelkie zaaranżowane przebiegi perkusją) oraz doprowadzanie muzycznego napięcia do wymiarów monumentalnych (zresztą same tytuły utworów, odwołujące się do baśni, mitów i kosmosu, sugerują niejako skrajności wyrazowe).

Ale ów przywołany tu schematyzm formalny i interpretacyjny nie ma większego znaczenia wobec tego, co pokazują i w jak mistrzowski oraz muzykalny sposób to czynią muzycy zespołu. Tego się słucha z zafascynowaniem i z radością. To prawdziwy majstersztyk akustyczny, który nic nie stracił od czasu swego powstania. Przeciwnie, można podziwiać jak nowatorskie i efektywne były już w latach 70. cele kształtowania fusion przez Chicka Coreę i jego towarzyszy. A  jeszcze te ich powalające improwizacje…

Autor: Piotr Kałużny