The Rite Of Spring

The Bad Plus

Gdy po raz pierwszy wykonano suitę ba­letową „Święto wiosny”, słuchacze byli oszołomieni i zszokowani. Dla jednych kompozycja jawiła się jako genialne odkrycie nowych przestrzeni muzycznych, dla drugich była tylko estetyczną prowokacją. Wszyscy mieli rację. Igor Strawiński połączył w swojej kompozycji nowatorskie zamysły fakturalne i sonorystyczne z niespotykaną dotąd w klasyce perwersją rytmiczną. Przywołał muzycznymi środkami, za pośrednictwem współczesnego instrumentarium, archetyp rozpasanych bachanaliów ku czci bożka wiosennych płodów.

Pierwszeństwo przyznał dwóm elementom: agogice i sonorystyce. Pojawiające się od czasu do czasu motywy melodyczne pełnią funkcję porządkującą formę dzieła. Tradycyjna rola kwintetu smyczkowego została zanegowana, a najważniejsze role w utworze pełnią instrumenty perkusyjne (w tym fortepian i ksylofon) i dęte, zwłaszcza blaszane. Zamyślonemu szaleństwu polirytmicznemu i kolorystycznemu podołać mogło instrumentarium filharmoniczne. Stąd dzieło zostało napisane na orkiestrę symfoniczną.

Musi więc budzić podziw odwaga zespołu The Bad Plus, który tylko w trzyosobowym składzie podjął się nagrania tej kompozycji. Fortepian, kontrabas, zestaw perkusyjny i elektronika (prawie niezauważalna) miały wyrazić orgię barw i pulsacji, które w Święcie wiosny są najistotniejszymi atrybutami. A odpadły też możliwości zaprezentowania wszystkich kontrapunktów melodycznych i rytmicznych, jakie znajdują się w utworze rosyjskiego twórcy.

Na szczęście znakomite trio przyjęło własną wizję zaprezentowania kompozycji Strawińskiego. Tam, gdzie faktura oryginału pozwalała zachować w miarę wiernie jej treść, The Bad Plus się do niej odwołuje, np. pojawiają się wszystkie najbardziej charakterystyczne motywy przewodnie. Jednak w innych sytuacjach trio traktuje fragmenty suity alegorycznie, improwizując swoje własne komentarze wobec tekstu pierwowzoru (te przeprowadzenia są zresztą dla słuchacza najciekawsze)

Święto wiosny w wykonaniu The Bad Plus nie jest przełożeniem awangardy klasycznej na inną estetykę dźwiękową. Znajdują się wprawdzie w jego grze elementy jazzowego mainstreamu i pewne rozwiązania artykulacyjne nieobecne w klasyce. Muzyka jednak generalnie nawiązuje do wizji Strawińskiego. Tyle tylko, że jest bardziej stonowana i mniej bulwersująca. Trzeba przyznać, że instrumentaliści tria zinterpretowali ją świetnie i duch dzieła pozostał czytelny. Ich dokonanie satysfakcjonuje, chociaż wolę ich w pełni autorskie projekty.

Autor: Piotr Kałużny