STANISŁAW CEJROWSKI – POŻEGNANIE

Ryszard Wolański

Jakże trudno pogodzić się z myślą, że zabraknie Staszka Cejrowskiego w Iławie, którą wymyślił dla Złotej Tarki obchodzącej w tym roku jubileusz 15-lecia przenosin ze stolicy, że nie będzie uczestniczył w koncertach festiwalu Jazz Jamboree, który zawdzięcza mu światowy rozgłos, że nie pojawi się w warszawskiej Stodole, w której bywał zawsze, kiedy grały tam zespoły tradycyjne, że nie wpadnie do Tygmontu, który zastąpił mu zlikwidowany Jazz Club Akwarium – też wymyślony przez niego, że…

Kim był Stanisław Cejrowski? Z wykształcenia był fizykiem. W wyuczonej specjalności podjął nawet pracę w elbląskim
Zamechu. Z powołania był jednak działaczem kultury – jednym z najaktywniejszych animatorów polskiego jazzu. Termin „działacz kultury” ma w naszej świadomości nienajlepsze konotacje, ale lepszego nikt jeszcze nie wymyślił, by oddać to, co stanowiło istotę jego działań. Bo jakże inaczej nazwać człowieka, który przeprowadził polski jazz z klubów studenckich do filharmonii i dalej, na estrady i sceny w świecie. Ostatnio w jednym z wywiadów nazwał siebie kwestarzem. Dodajmy, niestrudzonym kwestarzem, potrafiącym zjednywać sojuszników dla swych pomysłów i zdobywać na nie fundusze.

Zaczynał w latach 50. od studenckiego radia na UMK w Toruniu, gdzie studiował fizykę. W Elblągu prowadził klub jazzowy, w którym zorganizował pierwszą w swojej karierze międzynarodową imprezę – Wystawę Kopert Płyt Jazzowych. Na zaproszenie Polskiej Federacji Jazzowej przeniósł się do Warszawy i objął z jej poręki kierownictwo Biura Koncertowego zajmującego się, mówiąc najogólniej, eksportem i importem muzyki. Biuro to, zmienione wkrótce w Agencję Koncertową objęło swoją opieką artystyczną nie tylko zespoły jazzowe. Firmowało też działalność zespołów rockowych.

Od tego momentu w kolekcji jego artystycznych inicjatyw i pomysłów widnieją największe krajowe konkursy, festiwale, koncerty, wystawy. Do kalendarza festiwali jazzowych wprowadził nowe – Lubelskie Spotkania Wokalistów Jazzowych, i jedyny w swym rodzaju wędrujący festiwal Jazz Jantar, czyli Nadbałtyckie Spotkania Jazzowe. Uczestniczył przy narodzinach Międzynarodowego festiwalu Pianistów Jazzowych w Kaliszu. Festiwalom Jazz Jamboree i Old Jazz Meeting dodawał rozmachu, sprowadzając na polskie estrady największe gwiazdy jazzu światowego formatu.

Co jeszcze zawdzięcza mu polski jazz? Powołał do życia Klub Płytowy Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego zwany Białym Krukiem Czarnego Krążka, który archiwizując dokonania polskich jazzmanów udanie konkurował z serią płytową Polish Jazz wydawaną przez Polskie Nagrania. Pod egidą Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego, w którym pełnił funkcję sekretarza generalnego zainaugurował działalność warszawskich klubów jazzowych, Maxima oraz sławnego Akwarium. Zamiast uroczystego przecięcia wstęgi, dokonał osobiście nie mniej uroczystego przepiłowania drewnianego szlabanu.

W 1978 roku razem z zespołem Czesława Niemena i grupą Laboratorium wyprawił się w pionierską podróż do Indii na festiwal Jazz Yatra. Na zakończenie swej PSJ-otowskiej posługi w imię jazzu wybrał się własnym samochodem w trzymiesięczną trasę koncertową po USA z zespołem Extra Ball. Na trasie tej niezwykłej eskapady był festiwal jazzowy w Reno i kilkadziesiąt koncertów na amerykańskich uniwersytetach i w klubach jazzowych.

Co było dalej, gdy z konieczności znalazł się nieco dalej od jazzu? Stanął na czele Stołecznej Estrady poszerzając w ten sposób teren swej zawodowej penetracji o muzykę rozrywkową. A gdy i w szołbiznesie zapanował kapitalizm, został menedżerem swego syna Wojciecha. W Osieku zorganizował jedną o oryginalniejszych imprez rozrywkowych pod nazwą Ciemnogród. Ostatnio zaangażował się w realizację pomysłu przyjaciół Czesława Niemena, do których także należał, by drewniany dom rodzinny artysty w Starych Wasiliszkach na Białorusi wyremontować i przekształcić w jego muzeum. I wszystko wskazuje na to, że muzeum to powstanie. Lista dokonań Stanisława Cejrowskiego jest długa i trudno je zliczyć, ale ważne na niej miejsce zajmuje Iława.

W 1994 wpadł na pomysł reaktywowania tu festiwalu Old Jazz Meeting. Rok później festiwal ten znalazł się w kalendarzu najważniejszych imprez o charakterze międzynarodowym. Przez trzy lata był jego dyrektorem. Doprowadził do tego, że iławski amfiteatr otrzymał imię Louisa Armstronga. Marzyła mu się współpraca Iławy z Nowym Orleanem, ale nie znalazł dla tego pomysłu entuzjastów. Wierzył jednak, że trafi kiedyś na odpowiednią chwilę, chociaż wiedział, że huragan o wdzięcznym imieniu Katrina, który spustoszył miasto narodzin jazzu, przesunął w czasie na wiele lat realizację tego zamiaru.

Kiedy poznałem Stanisława Cejrowskiego? Było to chyba w 1973 na Złotej Tarce w warszawskiej Stodole. Był to mój pierwszy konkurs, któremu przysłuchiwałem się nie tylko jako miłośnik jazzu, ale też jako członek ekipy radiowców rejestrujących owo wydarzenie dla potrzeb anteny Programu 1 Polskiego Radia. Od tamtej pory nasze drogi krzyżowały się wielokrotnie, zwykle przy ustaleniach dotyczących rejestracji koncertów festiwalowych dla Polskiego Radia, a od 1978 dla Programu 1 TVP. Spotykaliśmy się też często przed mikrofonem i kamerą w przygotowywanych przeze mnie programach i reportażach. Był również moim przewodnikiem w czasie iławskiej inauguracji przenosin Złotej Tarki.

Podziwiałem jego wyczucie miejsca, które znalazł dla starego jazzu. Imponowała mi jego pomysłowość w kształtowaniu programu, jakże innego niż te sprzed lat, w którym pojawiła się msza jazzowa, koncert w więzieniu (jedna z cel była od samego początku jest stałym, festiwalowym lokum), uliczna parada, rejsy po Jezioraku Pingwinem i Marabutem, które udawały nowoorleańskie parowce, wystawy plastyczne (pokazywał plakaty jazzowe ze swojej bogatej kolekcji) i fotograficzne. Przed trzema laty miałem zaszczyt i przyjemność zająć jego miejsce – szefa artystycznego iławskiej Złotej Tarki. I chociaż mam możliwość kształtowania programu wedle własnej wiedzy i wyobrażeń, jego pomyły uważam na trwałe i nienaruszalne elementy dorocznego święta starego jazzu w Iławie.

dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Old Jazz Meeting - Złota Tarka Iława 2009
Ryszard Wolański