Coda

fot. Paul Gerhard Deker

Artykuł opublikowany w Jazz Forum 6/2024

Palle Danielsson



Jeden z najwybitniejszych europejskich kontrabasistów jazzowych odszedł 18 maja 2024 roku.

Palle Danielsson rozpoczynał karierę w połowie lat 60., największą sławę przyniosła mu następna dekada dzięki nagraniom dla wytwórni ECM z Janem Garbarkiem i Keithem Jarrettem.

Posiadał znakomitą technikę, miał głęboki ton, zmysł melodyczny, wyczucie harmonii i niezachwiany time, które to cechy sprawiły, że stał się ulubionym basistą wielkich liderów, muzykiem zespołowym, sekcyjnym, który nie wyrywał się na pierwszy plan. W swojej rozległej dyskografii pozostawił chyba tylko jeden album wydany wyłącznie pod własnym nazwiskiem („Contra Post”). Był jednym z trzech czołowych kontrabasistów Skandynawii, ci pozostali to Duńczyk Niels-Henning ØrstedPedersen i Norweg Arild Andersen (do tego grona aspiruje również jego krajan o identycznym nazwisku – Lars Danielsson).

Nils Paul „Palle” Danielsson urodził się w Sztokholmie 15 października 1946 roku. Bardzo wcześnie ujawnił talent muzyczny. Jego pierwszym instrumentem była harmonijka ustna, na której zaczął grać w wieku dwóch lat. Mając lat osiem chwycił za skrzypce, pięć lat później zainteresował się kontrabasem. W wieku lat 15 rozpoczął naukę w Szwedzkiej Akademii Królewskiej (1962 - 66), w tym okresie stawiał pierwsze kroki jako muzyk profesjonalny. Błyskawicznie wszedł do czołówki szwedzkiego jazzu. W 1965 grał z Billem Evansem w klubie Gyllene Circeln w Sztokholmie. Na europejskie trasy koncertowe (nie tylko po Skandynawii) i na nagrania zapraszali go Eje Thelin, George Russell, Lee Konitz, Steve Kuhn, Karin Krog. W 1972 roku wraz z Lennartem Åbergiem, Bobo Stensonem i Bengtem Bergerem założył grupę Rena Rama, jedną z najdłużej działających szwedzkich grup jazzowych.

Do Polski Palle przyjechał po raz pierwszy na Jazz Jamboree w 1973 roku z Triem Jana Garbarka (Jon Christensen na perkusji). Podczas wieczoru poprzedzającego festiwalowy koncert cała trójka udała się na jam session do klubu Remont, gdzie doszło do spotkania ze szwedzkim pianistą Bobo Stensonem, który na Jazz Jamboree występował z grupą Organic Music Theater Dona Cherry’ego. Jam był tak porywający i natchniony, że muzycy postanowili połączyć siły i stworzyć wspólny zespół, który zadebiutował w tym składzie w Sali Kongresowej jako Jan Garbarek Quartet.

Jan Garbarek-Bobo Stenson Quartet podbił Europę i przeszedł do historii dwoma genialnymi albumami wydanymi przez wytwórnię ECM: „Witchi-Tai-To” (1974) i „Dansere” (1975). Tę passę kontynuowały nagrania pod szyldem Kwartetu Keitha Jarretta. Amerykański pianista wszedł do zespołu na miejsce Bobo Stensona i przejął funkcję lidera. Płyty „Belonging” (1974), „My Song” (1978), „Personal Mountains”, „Nude Ants” zmieniły bieg europejskiego jazzu, należą do kanonu wytwórni ECM i wspominane są do dziś.

Peaceful journey, Palle!
fot. Hans Kumpf


Długa jest lista liderów, którzy w kolejnych latach angażowali Palle Danielssona na koncerty i nagrania, m.in. Enrico Rava („The Pilgrim And The Stars”, „The Plot”), Albert Mangelsdorff („The Wide Point”), Collin Walcott, Dino Saluzzi, Peter Erskine („You Never Know”, „Time Being”, „As It Is”), John Taylor…

Gdy po kilkunastu latach odosobnienia powrócił na scenę legendarny saksofonista Charles Lloyd, do swojego zespołu zaprosił francuskiego geniusza fortepianu Michela Petruccianiego i… Palle Danielssona („Montreux 82”, „A Night In Copenhagen”, „Fish Out Of Water” (ECM). W tym samym okresie Palle był również członkiem Tria Michela Petruccianiego („Live At The Village Vanguard” i „Pianism”, obie płyty wydane przez Blue Note). W tym składzie, z Palle i perkusistą Elliotem Zigmundem, Trio Michela Petruccianiego wystąpiło w 1985 roku na Międzynarodowym Festiwalu Pianistów Jazzowych w Kaliszu. Ten nieprawdopodobny koncert uważany jest za największe wydarzenie w całej historii kaliskiego festiwalu!

Kontakty z polskimi muzykami Palle nawiązał już w latach 70. W roku 1975 wystąpił z zespołem Rena Rama na festiwalu Jazz Jantar w Operze Leśnej w Sopocie i z całym zespołem odwiedził Warsztaty Jazzowe w Chodzieży. Rok później wziął udział w nagraniu wydanej przez ECM płyty fińskiego perkusisty Edwarda Vesali „Satu” (w sesji uczestniczyli m.in. Tomasz Stańko i Tomasz Szukalski). W 1979 Palle zagrał na płycie Tomasza Stańki „Almost Green” wydanej przez fińską firmę Leo Records. W 1987 razem z norweskim perkusistą Jonem Christensenem współtworzył Trio Adama Makowicza, które nagrało w Sztokholmie album „Interface”.

W 1998 wszedł do skandynawskiego zespołu marzeń Tomasza Stańki, z którym nasz trębacz złożył hołd swojemu mentorowi na wydanej przez ECM płycie „Litania: The Music Of Krzysztof Komeda”: Tomasz Stańko - tp, Bernt Rosengren - ts, Joakim Milder - ts, Bobo Stenson - p, Jon Christensen - dr, Palle Danielsson - b. Konstelacja ta koncertowała na wielkich scenach europejskich, m.in. na JazzBaltica w Niemczech, a także w Krakowie (koncert został zarejestrowany przez naszą telewizję).

Jeszcze jeden, zaskakujący polski epizod w karierze Palle Danielssona to udział w międzynarodowej sesji Roberta Majewskiego „My One And Only Love”. W pięknym, lirycznym programie ballad, Roberta grającego na flugelhornie wspierali: Bobo Stenson, Palle Danielsson i Joey Baron. Nazwiska wszystkich muzyków współfirmują ten album wydany przez Multikulti Project w 2011 roku.

Chyba jedną, jedyną płytę firmowaną wyłącznie swoim nazwiskiem nagrał Palle w 1994 roku z własnym zespołem, który tworzyli: perkusista Anders Kjellberg, saksofonista Joakim Milder, gitarzysta Göran Klinghagen i włoska pianistka Rita Marcotulli. Album „Contra Post” zarejestrowany został w Oslo, w studiu przy konsolecie siedział Jan Erik Kongshaug. W 2023 roku Palle Danielsson otrzymał od Szwedzkiego Stowarzyszenia Jazzowego honorową nagrodę za całokształt twórczości. Był obecny na scenie 60 lat! Pozostawił nam wspomnienia i muzykę, która stała się częścią dźwiękowej ścieżki naszego życia.

Paweł Brodowski



Zobacz również

Stanisław „Kanapa” Kasperowicz

Producent mebli, popularyzator jazzu zmarł 25 sierpnia 2024 r. w Oleśnicy. Więcej >>>

Russell Malone

Wybitny amerykański gitarzysta zmarł nagle 23 sierpnia 2024 roku w Tokio. Więcej >>>

John Mayall

Ojciec chrzestny brytyjskiego bluesa zmarł w Kalifornii 22 lipca 2024 r.  Więcej >>>

Karol White

Amerykańsko-polski gitarzysta jazzowy zmarł w Krakowie 13 lipca 2024 roku. Więcej >>>

  MKIDN stoart       stoart       stoart     psj      ejm   
Dokument bez tytułu