Gush

Afro Blue

Trio GUSH zostało zawiązane jeszcze w latach 80. XX wieku z inicjatywy pianisty Stena Sandella i perkusisty Raymonda Strida. Punktem wyjściowym dla rozwijania twórczości zespołu była fascynacja obu muzyków transowym brzmieniem tradycyjnej muzyki ormiańskiej, z jej najbardziej charakterystycznym instrumentem – dudukiem. Eksplorując fakturę i barwę duduka zaprosili do współpracy saksofonistę Matsa Gustafssona.
Archiwalne nagranie „Afro Blue” ukazuje trio podczas występu w grudniu 1998 roku w klubie Fasching w Sztokholmie. Zespół miał już za sobą dekadę działalności. W ciągu tych lat jego muzyka wyraźnie ewoluowała. Fakturalne drony zeszły na dalszy plan, a oś wokół której rozwija się dźwiękowa narracja, stanowią wzorce czerpane z korzennego free jazzu. Jasną wskazówkę na temat inspiracji stanowi kompozycja tytułowa – napisana co prawda przez Mongo Santamarię, ale do kanonu muzyki free wprowadzona przez Johna Coltrane’a.

Zapis koncertu to jedno z niewielu nagrań, gdzie w grze Gustafssona można tak wyraźnie usłyszeć fascynację spuścizną Trane’a. Z dzisiejszej perspektywy jest to w dorobku saksofonisty nagranie wręcz nietypowe. Szwed operuje wyższą skalą i tonem mniej chropowatym niż w nagraniach już o kilka lat późniejszych. Choć śmiało korzysta z krzykliwej ekspresji, nie waha się też grać bardzo melodyjnie, przez co muzyka nie nabiera brutalistycznych cech, tak przecież charakterystycznych dla tego artysty. Jego gra w tym przypadku stanowi wymarzone uzupełnienie dla fantastycznych, intensywnych fortepianowych akordów Sandella i uważnej, błyskotliwej gry Strida na perkusji. Perkusista nie zagęszcza nadmiernie swoich partii, wyraźnie rysuje rytmiczny korpus utworów.

W muzyce GUSH spotykają się wpływy europejskiej muzyki improwizowanej oraz free jazzu, wywiedzione wprost z afroamerykańskiej tradycji fire music. Narracja muzyczna budowana jest powoli, metodycznie i rozważnie, w miarę spiętrzania dźwięków intensyfikują się także emocje, by znaleźć ujście w najbardziej ekstatycznych fragmentach występu.
I choć historia tej formacji oraz jej niedawny powrót na scenę pokazały, że na mapie sztuki improwizacji zespół nie zatrzymał się w tym miejscu, to na albumie „Afro Blue” uwieczniony został bardzo interesujący moment ich rozwoju.

Rafał Zbrzeski (Radio Kraków)