Swinging Ivories

Adam Makowicz

Jeszcze ciepła, długo oczekiwana płyta tytana jazzowego fortepianu Adama Makowicza. Album zawiera aż 16 utworów; wśród nich znalazły się kompozycje pianisty i popularne standardy, czyli repertuar, w jakim artysta czuje się najbardziej komfortowo. Całość jest zapisem koncertu, który odbył się 23 listopada 2017 r. w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego. Ta informacja została „ukryta” przez wydawcę pod płytą (trzeba ją wyciągnąć z opakowania), co uważam za średni pomysł, natomiast brak choćby słowa o wykonawcy, za spore niedopatrzenie.

Makowicz zaczynał jako pianista awangardowy. W latach 60. wraz z Tomaszem Stańką współtworzył Jazz Darings uznany przez Joachima E. Berendta za pierwszy freejazzowy zespół w Europie. Talentem i wszechstronnością błysnął w formacji Constellation Michała Urbaniaka (grał na clavinecie i pianie Fendera), zaś nagrana wspólnie z Urszulą Dudziak „Newborn Light” wywołała sensację i otrzymała pięć gwiazdek w magazynie „Down Beat”. W połowie lat 70., od płyty „Live Embers”, artysta postawił na karierę solową. W tym okresie radykalnie zmienił swój styl, skupiając się na standardach i wykonując je w estetyce klasycznych pianistów jazzu lat 30. i 40., szczególnie Arta Tatuma. Muzykalność, nieprawdopodobna technika pianistyczna (zwłaszcza lewej ręki), zmysł wirtuozowski i magiczny kontakt z publicznością otworzyły przed nim rynek amerykański. W USA występował z największymi, grał we wszystkich najbardziej prestiżowych klubach i salach. Ameryka stała się dla niego najpierw drugim, a później pierwszym domem – mieszka tam i pracuje do dziś.

Przez ponad 40 lat jego koncepcja grania nie uległa jakieś zasadniczej przemianie, co można uznać za ewenement w skali światowej. Artysta rozwijał pewne elementy (harmonię, rytm), detale interpretacyjne i poszerzał repertuar (m.in. o utwory Berlina, Gershwina, Chopina), lecz głównym założeniom pozostał wierny do dziś.

Również jego najnowsza płyta jest utrzymana w tej konwencji. Okazuje się także, że wirtuozeria nadal stanowi jej ważny składnik, choć początek albumu tego nie zapowiada. W Morning Stroll in the Central Park mamy sytuację modelową: lewa ręka prowadzi linię melodyczną tematu, prawa zostaje zaangażowana do realizowania bogatej ornamentyki. Natomiast w Swinging Ivories szalonych biegników nie sposób oddzielić od wstępu, tematu i improwizacji – wypełniają każdą wolną przestrzeń. Interesującym utworem jest Moto Perpetuo, w którym artysta realizuje jednocześnie trzy plany dźwiękowe: motoryczny, harmoniczny i melodyczny (z charakterystycznymi zdobieniami), a czytelność tych planów osiąga poprzez różnicowanie dynamiki – majstersztyk. Wszystkie utwory mają dobrze wyczuwalny puls, co może być zaletą, choć chwilami zbyt dosłownie definiuje charakter utworu (Summertime, Misty). Gdyby ten poziom, szczególnie w numerach balladowych, pozostał w stanie lekkiego „rozmycia” (fermaty, pauzy, rubata), słuchacz miałby szersze pole do interpretacji.

Albumu słucha się dobrze. Całość jest jednorodna pod względem stylu, dynamiki, ekspresji, a dobór i układ utworów są wręcz wzorowe. Makowicz pozostaje w wybornej formie – z jego gry emanuje optymizm, humor (Satinwood, Get Happy) i radość kreowania muzyki na żywo.

Autor: Bogdan Chmura