Bird Songs

Joe Lovano Us Five

Passport; Donna Lee; Barbados; Moose the Mooche; Lover Man; Birdyard; Ko Ko; Blues Collage; Dexterity; Dewey Square; Yardbird Suite
Muzycy: Joe Lovano, saksofony tenorowy, altowy, mezzosopranowy, aulochrome; James Weidman, fortepian; Esperanza Spalding, kontrabas; Otis Brown III, Francesco Mela, perkusja, instr. perkusyjne

Joe Lovano przyzwyczaił nas już do tego, że od dwudziestu lat wydaje w Blue Note jedną płytę w roku. Czasem nagrywa też dodatkowo dla innych wytwórni, ale te w Blue
Note zawsze są oryginalne w pomyśle i znakomite w realizacji, nagrywane w rozmaitych składach instrumentalnych, a nazwiska towarzy-szących muzyków powszechnie znane.

W roku poprzednim nie doczekaliśmy się nowej płyty Lovano, za to już na samym początku obecnego taka się pojawiła. Jest nagrana w tym samym składzie osobowym, co poprzednia („Folk Art” z młodą Esperanzą Spalding na kontrabasie i Jamesem Weidmanem na fortepianie). Ten zestaw brzmi świetnie i sprawia wrażenie, co często dotyczy nagrań Lovano, jakby grali ze sobą bez przerwy całymi latami. Bas i fortepian mają swoje solówki, i znakomicie się z takiej roli wywiązują, aczkolwiek często nie są to tradycyjne, liczone na chorusy improwizacje. Główną rolą nie tylko perkusji, ale wszystkich instrumentów jest towarzyszenie i tworzenie odpowiedniego podkładu dla saksofonisty, który z pewnością pełni tu rolę pierwszoplanową.

Nowa płyta Lovano jest niezwykła pod wieloma względami. Już sam pomysł na ten materiał wydaje się bardzo odważny. Sposób grania i muzyka Parkera istnieją w świadomości wszystkich muzyków jazzowych i na bardzo wielu wywierały wpływ, ale przecież było to 50 lat temu! Tematy Parkera traktowane są jak standardy, ale mało kto odważa się zrobić z nich nowy „produkt artystyczny”. Tu mamy do czynienia właśnie z takim bardzo twórczym i zarazem nowoczesnym podejściem do dawno już uznanej muzyki. Ta płyta, jak i wiele innych, pokazuje jak amerykańscy muzycy traktują swoją tradycję (uważam, że w Europie w zupełnie inny sposób podchodzi się do standardów).

Lovano gra na różnych saksofonach, w tym na dziwnych wynalazkach typu podwójny sopran (aulochrome) i oczywiście brzmi to zawsze przekonująco. Nigdy nie zastanawiałem się słuchając, na czym on akurat teraz gra. Te zmiany saksofonów to jeden z elementów zabawy muzyką, inne widoczne są w każdym utworze. Muzycy zmieniają tempa – Donna Lee, Moose the Mooche, czy Yardbird Suite zagrane są wolno, miejscami wręcz w konwencji ballady, w Passport tempo zmienia się w krótkich fragmentach.

Najważniejsze wydaje mi się podejście do improwizacji, miejscami wręcz rewolucyjne. Oto muzycy nie improwizują na funkcjach harmonicz-nych (te są też ważne, ale stanowią raczej barwowe tło), lecz wykorzystują fragmenty oryginalnych melodii, wokół których tworzą własne, stanowiące dopełnienia i przedłużenia parkerowskich fraz. Taki zabieg powoduje, iż muzyka staje się bardzo intensywna, ważna, a w dodatku, paradoksalnie, bliższa jest oryginałowi, zawiera bowiem więcej oryginalnych dźwięków. Improwizacja melodyczna, nie harmoniczna! Nie tylko Lovano jest dziś jej orędownikiem, ale jest z pewnością jednym z najważniejszych i najbardziej znaczących muzyków tak grających.

Być może najlepiej tę metodę widać na przykładzie Donny Lee, gdzie miejscami trudno poznać temat, frazy oryginału mieszają się z impro-wizowanymi i wszystko robi wrażenie wyimprowizowanej ballady.

Każdy utwór ma coś charakterystycznego. Ko Ko wykonany został przez Lovano tylko z towarzyszeniem bębnów, ale przez cytowane motywy parkerowskie nadał mu wyjątkowy rys. W Moose the Mooche muzycy krążą wokół tematu, czasami spotykając się w unisonie. Birdyard skonstruowany jest w ten sposób, że sekcja wykonuje poprzesuwane frazy z tematu Yarbird Suite, a Lovano na tym tle improwizuje. Jeden utwór zagrany w ten sposób stanowi ciekawostkę, ale tak nagrana cała płyta mnie zachwyciła. Staje się to nową, oryginalną i skuteczną metodą twórczą. Wspaniała, dla mnie na swój sposób odkrywcza płyta.

Autor: Ryszard Borowski