Ella 100 – 100 Songs For A Centennial

Ella Fitzgerald

Ella Fitzgerald to wzorzec z Sevres wokalistyki jazzowej. Artystka pozostawiła po sobie setki nagrań, których nie sposób poprawić. Do większości z nich nie sposób się nawet przymierzyć. Sto z nich znalazło się w tej doskonałej antologii, przygotowanej przez wytwórnię Verve z okazji setnej rocznicy urodzin wokalistki. Dawno nie było w jazzowej fonografii portretu równie reprezentatywnego.

O śpiewie Elli powiedziano już chyba wszystko. O jej frazowaniu, emisji i skali. O lekkości, z jaką wykonywała karkołomne partie scatem. O tym, w jaki sposób jej głos góruje nad każdą orkiestrą, z jaką śpiewa. Warto jedynie dodać, jakim była radosnym człowiekiem – to słychać w każdym jej występie. Mówiło się, że nie jest stworzona do bluesa, ale i temu umie zaprzeczyć – choćby umieszczonym w tej kolekcji nagraniem utworu See See Rider (LP „These Are The Blues”). Ella wspierała swój fenomenalny styl cechami osobowości, bez których jej sukces byłby połowiczny. Jeżeli jednym z zadań artysty jest przekazywanie emocji, to chyba nikt nie przekazywał emocji bardziej pozytywnych. Ella wyśpiewywała swoje cuda z uśmiechem na ustach.

Antologia „Ella 100” to przekrój przez całą karierę wokalistki, od singla A-Tisket, A-Tasket z 1936 roku, od którego rozpoczęły się jej tryumfy (w antologii znajdziemy też kilka nagrań z okresu poprzedzającego przełom, m.in. urocze Big Boy Blue z grupą wokalną The Mills Brothers). Wczesne duety z Louisem Armstrongiem nagrywała Ella już w latach 40. (m.in. You Won’t Be Satisfied), warto jednak zwrócić uwagę na jej innego partnera z tamtego okresu, był nim Louis Jordan (Baby, It’s Cold Outside).

Oczywiście nagrania firmowane przez duet Ella & Louis (Armstrong) w kolejnej dekadzie to już międzynarodowe hity, jak Cheek to Cheek z 1956 roku (klasyczna wersja tego utworu powstała z udziałem Oscar Peterson Quartet). Na osobną uwagę zasługuje wspólny projekt obojga artystów z muzyką Gershwina „Porgy And Bess” z 1957 roku, reprezentowany tu przez słynne nagranie kołysanki Summertime.

Ella wyśpiewuje niewiarygodne fajerwerki scatem w utworach Lady Be Good, Honeysuckle Rose, czy Cotton Tail. I w wielu innych. Co nie oznacza, że brakuje emocji w jej balladach (np. Miss Otis Regrets). Ważnym elementem tej kolekcji jest szeroki wybór nagrań ze słynnych albumów, jakie wokalistka dedykowała twórcom „Wielkiego śpiewnika amerykańskiego”. Znajdziemy tu więc wspaniałe piosenki z musicali Cole’a Portera, jak również braci Gershwinów oraz największej „fabryki standardów” w dziejach Broadwayu, jaką był duet Rodgers & Hammerstein.

Imponująca jest lista najlepszych orkiestr towarzyszących Elli Fitzgerald w jej projektach. I każda z nich ma zupełnie inne brzmienie – tak dalekie jak Andre Previn od Duke’a Ellingtona. Pewnym niedoborem wydaje się reprezentacja nagrań na żywo, wynagradza to w pewnym stopniu niezapomniana wersja Mack the Knife z jej koncertu w Berlinie z 1960 roku, która zamyka antologię „Ella 100”.

Największa wokalistka jazzowa XX wieku nie przestaje i nie przestanie stanowić punktu odniesienia dla przyszłych pokoleń artystów. Jej nagrania zawsze będą też źródłem niepowtarzalnej przyjemności dla melomanów. Ta urodzinowa kolekcja potwierdza jedno i drugie. Precyzyjnie skonstruowana i dokładnie opisana, stanowi najlepsze dotychczasowe podsumowanie dorobku wielkiej artystki, jest też świetnym preludium do jej bogatego katalogu, dla słuchaczy, którzy zamierzają dopiero się zapoznać z tą twórczością. W obu przypadkach antologia „Ella 100” jest pozycją obowiązkową. Nie powinno jej zabraknąć w żadnym swingującym domu.

Autor: Daniel Wyszogrodzki