Grochow Kibbutz

Michał Barański

Płyta „Grochow Kibbutz”, którą w tym numerze otrzymują prenumeratorzy JAZZ FORUM, to klamra zamykająca album Michała Barańskiego „Masovian Mantra”,  zaprezentowany na niej utwór tytułowy nie był wcześniej publikowany.

Nasz mistrz kontrabasu Michał Barański i izraelski gitarzysta Shachar Elnatan ponownie połączyli siły i nagrali kompozycję będącą hołdem dla  kibucu Grochów w Warszawie. Ten wyjątkowy projekt łączy różnorodne style muzyczne  splatając tradycyjne elementy ze współczesnymi akcentami. 

Kibuc Grochów był położony w samym sercu Warszawy i miał duże znaczenie historyczne i kulturowe zarówno dla Polski, jak i Izraela. Założony na początku lat 20. XX wieku, służył jako ośrodek żydowskich ruchów młodzieżowych w Polsce i schronienie dla żydowskich uchodźców w burzliwych czasach Holokaustu. Dziś jest symbolem przyjaźni między obydwoma narodami. 

Komponując Grochow Kibbutz Michał Barański inspirował się historią  kibucu Grochów poprzez zainteresowanie dziedzictwem swojej dzielnicy. Dziś nie pozostał żaden ślad w miejscu  kibucu. Znajduje się tam osiedle mieszkaniowe. Współpraca z Elnatanem była okazją do uczczenia tego miejsca poprzez dźwięki. Utwór zawiera połączenie różnych elementów muzycznych objawiających się w jazzowych harmoniach, bliskowschodnich rytmach i polskich melodyjnych motywach. Gra Elnatana dodała kompozycji unikalnego brzmienia, łączącego polskie i izraelskie wpływy muzyczne.

Poprzez dźwięki i emocje, ten utwór przekazuje głębokie znaczenie i inspiruje do odkrywania i doceniania unikalności kultury i historii  kibucu Grochów. Obejmuje bogate dziedzictwo obu krajów i przenosi je do sfery jazzu, tworząc prawdziwie hipnotyzujące przeżycie dla słuchaczy.

O tym niezwykłym projekcie mówi sam Michał Barański: „Chciałbym wam opowiedzieć o mojej nowej muzyce łączącej wiele wątków  historycznych, a także mającej przypadkowy związek ze zdarzeniami dziejącymi się obecnie. Podczas pisania kompozycji nie miałem pojęcia, że aż tyle wydarzy się nieoczekiwanych zwrotów, do momentu kiedy Grochow Kibbutz ujrzał światło dzienne. Historia to moje pozamuzyczne hobby. Lubię znać historię miejsca, w którym jestem. Pochodzę z Górnego Śląska, ale od 14 lat mieszkam w Warszawie w dzielnicy Grochów. Tu znalazłem historię przedwojennego żydowskiego  kibucu, po którym nie został ani jeden kamień. (…) Zafascynowany znaleziskiem postanowiłem napisać utwór nie wiedząc o tym, że na swojej muzycznej drodze spotkam Shachara Elnatana.

Koncertując z tym wybitnym muzykiem, miałem okazję słuchać jego gry na arabskim instrumencie oud, która dodatkowo zainspirowała mnie w trakcie pracy nad tą kompozycją. Chciałem wykorzystać to wszystko w tym utworze i połączyć inspiracje polską muzyką ludową, klezmerską melodyką, arabskim instrumentem i indyjskim rytmem. Trudne zadanie, ale wszystko zaczęło się łączyć. Inspirowałem się w tym utworze melodyką z okolic Opatowa  –  okazało się potem, że przed wojną mieszkało tam 60% Żydów. Utwór został nagrany w małej salce wynajmowanej przez Shachara na Grochowie. Jeszcze bardziej symboliczny jest nasz klip, w którym Shachar wykonuje solo na osiedlu Ostrobramska w miejscu, gdzie pionierzy siali zboże”.

Oddajmy też głos Shacharowi Elnatanowi, aby opowiedział o swoich przemyśleniach odnośnie kompozycji i obecnej sytuacji w Polsce i na świecie: „W tych trudnych czasach i rozwijających się wydarzeniach muszę ciągle wracać do teraźniejszości. Pochodzę z kraju, który został podzielony w ciągu ostatnich kilku dekad, przez tych, którzy grają na starych i bolesnych strunach splątanej historii.

Przyjeżdżając ostatnio do Polski, zobaczyłem odmienną stronę tych samych uwikłań z przeszłości. Widziałem też wiele osób próbujących leczyć te rany, aby kochać i budować nową przyszłość. Dla mnie wykonanie tego utworu i współpraca z Michałem przy jego kompozycji są symboliczne. To symbol pojednania, radzenia sobie ze złożoną i trudną przeszłością, uznania jej, ale jednocześnie akcentowania nowego i patrzenia w przyszłość. Myślę, że jest to coś, co będzie można  usłyszeć w samej muzyce. W gruncie rzeczy to właśnie robimy jako muzycy jazzowi. Pracujemy z różnymi tradycjami, z ich pięknem, ale także z bólem, a potem tworzymy z tego coś zupełnie nowego i pięknego. Mam nadzieję, że wydanie tego wspaniałego utworu niesie przesłanie tej praktyki, która w dzisiejszych czasach jest tak potrzebna.”

Premiera Grochow Kibbutz miała miejsce 12 stycznia br. jako klip na portalu YouTube i w digitalu (w wersji Dolby Atmos). Wraz z niniejszym numerem to niezwykłe nagranie w dwóch różnych wersjach otrzymują prenumeratorzy JAZZ FORUM – ze specjalnym dodatkiem, jakim jest utwór My Mazurka nagrany z gościnnym udziałem Kuby Więcka na nagrodzonym Fryderykami albumie „Masovian Mantra”, a dedykowanym pamięci Zbyszka Namysłowskiego.