Inspired By Roman Statkowski

Kuba Stankiewicz

Moda na przerabianie rodzimej klasyki na jazz trwa. Po boomie Chopinowskim, adaptacjach dzieł Szymanowskiego, Karłowicza, Moniuszki, Paderewskiego, Pendereckiego, Góreckiego i innych, przyszła pora na kompozytorów mniej znanych, w tym Romana Statkowskiego (1859-1925), którego muzykę wziął na warsztat Kuba Stankiewicz. Statkowski uprawiał różne formy, jednak w historii muzyki polskiej zapisał się przede wszystkim jako twórca opery „Maria”, uznawanej dziś za jedno z ciekawszych dzieł epoki pomoniuszkowskiej; to właśnie ten utwór stał się inspiracją dla naszego pianisty.

Już od pierwszych taktów uwagę zwraca przystępny charakter muzyki, a liryczne tematy, balladowy klimat, ciekawa harmonia i wystudiowane brzmienie powodują, że płyty słucha się dobrze. Dominuje melodyka typu kantylenowego – i trudno się dziwić, bo materiał tematyczny został zaczerpnięty z opery – którą podkreśla wyrównany dynamicznie fortepian lidera, a jeszcze mocniej „śpiewający” sopran saksofonisty. Całość rozgrywa się w jednolitej, dość zachowawczej konwencji jazzu środka, która z jednej strony została wymuszona charakterem języka Statkowskiego, z drugiej wynika z preferencji stylistycznych lidera. Fragmenty improwizowane stanowią integralną cześć utworów, grane są w sposób powściągliwy, próżno szukać w nich wirtuozerii i emocjonalności. Pewnym odejściem od tej zasady jest solo saksofonu w Mój Boże! Jak czas szybko bieży i końcowym Ach! Na tym świecie, śmierć wszystko zmiecie oraz energiczne wejście perkusji w Niechaj żyje wojewoda!

Muzycy biorący udział w projekcie spisują się znakomicie. Świetnie poradził sobie młody saksofonista z Izraela Daniel Rotem; zdecydowanie najlepiej wypada na tenorze, kiedy to operuje eleganckim, lekko przygaszonym brzmieniem rodem z cool. Darek Oleszkiewicz to klasa sama dla siebie – miękki, dystyngowany dźwięk jego kontrabasu jest prawdziwym balsamem dla ucha. Całość doskonale uzupełnia miły szmerek bębnów Tiny Raymond.

Zaprezentowany materiał jest mało zróżnicowany, brakuje w nim mocniejszych akcentów, kontrastów, napięć, które mogłyby ożywić narrację. Przeważają wolne lub umiarkowane tempa – przez pięć kolejnych utworów (na siedem całego repertuaru) nie zmienia się właściwie nic, nawet część o nazwie Allegro animato (szybko, z życiem) nie różni się od poprzedzającej ją Moderato tranquillo. Ta statyczność agogiki nie służy dramaturgii albumu i buduje zbyt, jak na mój gust, idylliczny klimat całości. A przecież „Maria” to kotłowanina emocji – jest tam miłość, zdrada, zabójstwo, które można było jakoś zilustrować muzyką. Jednak lider zdecydował inaczej, skupiając się na mniej gwałtownych wątkach opowieści.

Album, co warto podkreślić, został wydany przez Anaklasis, startującą właśnie oficynę fonograficzną wspieraną przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne; seria Revisions, w ramach której ukazał się krążek, ma na celu prezentowanie twórców spoza klasyki, w tym z obszaru muzyki elektronicznej, improwizowanej, jazzowej.

Autor: Bogdan Chmura