Ma Rainey’s Black Bottom

Music By Branford Marsalis

„Ma Rainey’s Black Bottom” to soundtrack filmowej adaptacji sztuki teatralnej Augusta Wilsona z 1982 roku. Netflix wprowadził ten film do obiegu w grudniu 2020 roku, w tym samym czasie wydana została płyta. Odważny tytuł oryginału, w polskim przekładzie brzmi jak unik: „Ma Rainey: matka bluesa”. „Mother of the Blues” – tak nazywana była jedna z dwóch pierwszych wielkich śpiewaczek tego gatunku, drugą była „Cesarzowa Bluesa” Bessie Smith. Gertrude „Ma” Rainey (1886-1939) miała potężny, charyzmatyczny głos, jej bluesy nasycone były pieprznym humorem i erotyką. Pozostawiła ponad 100 nagrań, współpracowała m.in. z Louisem Armstrongiem

Akcja tego wspaniałego filmu rozgrywa się w 1927 roku w Chicago. Fikcyjna dwudniowa sesja nagraniowa w zapuszczonym studiu, pełna napięć pomiędzy głównymi bohaterami, którymi są wokalistka (Viola Davis jako Ma Rainey) i porywczy trębacz (Chadwick Boseman jako Levee Green, nawiasem mówiąc to była jego ostatnia w życiu rola, zmarł na raka w połowie roku 2020).

Muzykę firmuje Branford Marsalis, który miał już wcześniej doświadczenia na tym polu – jest przecież autorem muzyki w filmie „Mo’ Better Blues” Spike’a Lee. Jednak zaskakujące jest, że reżyser filmu, George S. Wolfe, właśnie jemu zlecił to zadanie. Bardziej naturalnym wyborem byłby jego brat Wynton, znawca i piewca tradycji, kustosz „muzeum jazzu”.

Branford, podobnie jak Wynton, jeden z najlepszych muzyków jazzowych naszych czasów, przyjął propozycję bez wahania i wywiązał się z zadania doskonale. Ponieważ, jak przyznał, nie był zbyt obeznany z muzyką „Ery Jazzu” lat 20. ubiegłego wieku, to natychmiast przystąpił do nadrabiania zaległości. Przygotowując się do pracy, wsłuchiwał się w historyczne nagrania epoki, której bohaterami byli m.in. Louis Armstrong i King Oliver, Ethel Waters, Dixieland Jug Blowers, Casa Loma Orchestra, Duke Ellington, Jack Hylton, a przede wszystkim, jak przyznał, Paul Whiteman. Do realizacji projektu Branford wprzągł wielki aparat wykonawczy – orkiestrę smyczkową i kilkudziesięciu muzyków jazzowych grających w różnych konfiguracjach: big band, małe zespoły, jug band, a nawet i solowe przerywniki.

Na „liście płac” znalazło się kilkudziesięciu muzyków, których z braku miejsca nie będziemy tu wymieniać – po kilka nazwisk na każdy instrument. Ale są tu również dobrze nam znane osoby: kontrabasista Eric Revis, perkusista Justin Faulkner, puzonista Delfeayo Marsalis, tubista Kirk Joseph, kornecista Wendell Brunious, pianista Aaron Diehl, wśród plejady saksofonistów jest również sam Branford.

Są tu w sumie dwadzieścia cztery tracki. Dominują ut­wory instrumentalne (napisane przez Branforda), ale wybijają się – i pozos­tawiają niedosyt – te z wokalem. W trzech z nich śpiewaMaxayn Lewis (jako Ma Rai­ney): w ot­wie­ra­jącym płytę Deep Moaning Blues, tytułowym Ma Rainey’s Black Bottom oraz w Hear Me Talk­ing to You. Aktorka Viola Davis śpiewa w Those Dogs of Mine, Clint Johnson w Sweet Lil’ Baby of Mine i Baby, Let Me Have It All, Cedric Watson w wieńczącym całość Skip, Scat, Doodle-do.

Mamy utwory dixielandowe, bluesy, numery kabaretowe i bigbandowe (nadciąga epoka swingu). Słyszymy echa Ellingtona (jungle sounds) i Fletchera Hendersona. W swoich aranżacjach i orkiestracjach Branford stara się perfekcyjnie oddać autentyczną aurę, koloryt, który słychać w ka­ż­dej frazie, w każdej nucie.

Oczywiście muzyka brzmi inaczej niż na porysowanych płytach sprzed prawie 100 lat, nuty basowe są potężne i głębokie, ale faktura zawsze klarowna i przejrzysta. Dla miłośników jazzu tradycyjnego czysta rozkosz.

Autor: Paweł Brodowski