Vadim Neselovskyi

Odesa. A Musical Walk Through A Legendary City

Vadim Neselovskyi to uznany na świecie pianista ukraińskiego pochodzenia, mieszka obecnie w Stanach Zjednoczonych i wykłada w Berklee College of Music w Bostonie. W młodości odebrał staranne wykształcenie w konserwatorium w Odessie, do którego dostał się już w wieku 15 lat jako najmłodszy student w historii tej uczelni. Album „Odesa. A Musical Walk Through A Legendary City”, nagrany na fortepianie solo, poświęcony jest jego wspomnieniom z rodzinnego miasta. Ukazał się niedługo przed wybuchem wojny na Ukrainie, 24 lutego ubiegłego roku. Jednak wątki wojenne nawiązujące do burzliwej historii Odessy są tutaj silnie obecnie i w świetle ostatnich wydarzeń na Ukrainie nabierają zupełnie nowego, nieomal symbolicznego znaczenia.

Vadim Neselovskyi

Neselovskyi porusza temat wojny w kilku utworach zawartych na płycie. Potemkin Stairs to dynamiczny, niespokojny obraz inspirowany zapewne legendarnym filmem Siergieja Eisensteina „Pancernik Potiomkin”, w którym przedstawiona została fikcyjna scena masakry miejscowej ludności przez wojska carskie. Słynna scena odbyła się właśnie na monumentalnych schodach prowadzących do miasta, stanowiących najbardziej rozpoznawalny symbol Odessy. Podobnie niepokojący, muzyczny efekt uzyskany został dzięki konsekwentnemu zastosowaniu motoryki, rytmicznego ostintata i minimalistycznej powtarzalności motywów w najbardziej chyba dynamicznej, wręcz budzącej grozę kompozycji Odesa 1941. W utworze tym słychać także motywy żydowskie, podobnie jak w dwóch następujących po nim kompozycjach (Intro to Jewish Dance i Jewish Dance). Odessa to miasto silnie związane z kulturą żydowską, zaś w latach 1941-42 dokonano tam masowych mordów ludności żydowskiej. Sam Neselovskyi pochodzi także z żydowskiej rodziny, co dodaje tym wątkom szczególnie osobistego charakteru.

Największą siłą tego niesamowitego albumu są jego bogactwo i różnorodność. Vadim Neselovskyi to artysta dojrzały, wielowymiarowy i niejednoznaczny, w którego sztuce nienaganny klasyczny warsztat i erudycja spotykają się z niebywałymi zdolnościami improwizatorskimi. To wizjoner, który nie boi się łączyć jazzowej swobody z klasycznym marzycielstwem, tematów historycznych z wartościami uniwersalnymi. Każdy, kto myśli, że album poświęcony tylko i wyłącznie fortepianowym improwizacjom, może się okazać monotonny, jest w błędzie.

Na tej płycie każdy utwór oddycha swoim życiem, zaś mnogość rozmaitych inspiracji kompozytora wydaje się imponująca. Oprócz wspomnianych wątków historycznych mamy tutaj polifonię wzorowaną na twórczości Bacha (Odesa 1941, My First Rock Concert), nawiązania do muzycznej kultury żydowskiej (Intro to Jewish Dance i Jewish Dance), a także do muzyki ulicznej i tanecznej (Waltz of Odesa Consevatowy). Acacia Trees i Winter in Odesa to z kolei powolne, nastrojowe liryki tworzące zamglony krajobraz dźwiękowy, znany z najpiękniejszych preludiów Rachmaninowa.

Całość kończy kompozycja The Renaissance of Odesa – poetycki obraz szczęśliwego i kwitnącego miasta, które po historycznych burzach zaznało wreszcie upragnionego spokoju. Jakie to smutne i jakie przewrotne, że utwór ten powstał dosłownie u progu krwawej wojny...

Autor: Aleksandra Andrearczyk