Penderecki, Dvořák

Sinfonia Varsovia

Dokładnie dwadzieścia lat temu Krzysztof Penderecki został dyrektorem muzycznym Sinfonii Varsovii, by w roku 2003 przejąć nad warszawską orkiestrą dyrekcję artystyczną, co trwa do dziś i dzięki czemu kompozytor stale współpracuje z zespołem. Świadectwem tej owocnej współpracy jest najnowsza płyta orkiestry „Penderecki, Dvořák”. Znajdziemy na niej dzieła dwóch wybitnych kompozytorów z dwóch epok, wielkich symfoników, twórców, na pierwszy rzut oka, bardziej odległych niż bliskich. Co istotne, przez tę płytę w domowym zaciszu możemy odbarwić pokutujące dziś, stereotypowe myślenie o ich twórczości. Bo jeśli Penderecki, to nie tylko awangarda i sonorystyczne eksperymenty – jak w przypadku „II Symfonii Wigilijnej” z 1980 roku, a jeśli Dvořák i jego „VII Symfonia”, to zupełnie odmienna od tej słynnej IX, która najczęściej gości na estradach – „Z Nowego Świata”.

Mimo że oba dzieła dzieli prawie sto lat, bardzo dobrze ze sobą na płycie współgrają. Łączy je choćby poromantyczny sposób patrzenia na wielki orkiestrowy skład, uwielbienie dla szerokich płaszczyzn dramaturgicznych, heroiczność i elegijność, z delikatną nutką tego, co programowo-ludowe. W „II Symfonii” nie słyszymy sztuki z sacrum tak typowej dla Pendereckiego, lecz tę bardziej mistyczno-filmową, w dużej mierze tonalną, ciemną w brzmieniach blachy i pozbawioną muzycznego sztafażu typowego dla muzyki okresu bożonarodzeniowego. Warszawska orkiestra wspaniale równoważy gęste narracyjne stany tej muzyki, zapatrzonej w wyrazowanie Richarda Straussa lub Antona Brucknera.

Muzyka XIX wieku jest spécialité de la maison Sinfonii Varsovii, więc żaden słuchacz po odsłuchaniu „VII Symfonii” Dvořáka nie powinien być zawiedziony. Piękne sola poszczególnych instrumentów i sekcji, prawidłowe proporcje, malowanie kojących krajobrazów. Po takie nagranie najlepszej – jak dziś badacze uważają – z symfonii przedstawiciela czeskiej szkoły narodowej można sięgać z półki często.

Rok 2018 będzie dla Pendereckiego, najbardziej dziś docenionego współczesnego polskiego kompozytora, wyjątkowy – świętować bowiem będzie osiemdziesiąte piąte urodziny. Płyta ta stanowi więc wspaniały prezent, nie tylko dla niego, lecz także dla pasjonatów muzyki. 

Autor: Marta Januszkiewicz