Polarity

Hoff Ensemble

Na fali nominacji do Grammy za album „Quiet Winter Night” (2012) Jan Gunnar Hoff nagrał kolejny, brzmieniem stanowiący kwintesencję tego, co określamy mianem skandynawskiego jazzu. „Polarity” to piękno zaklęte w nutach, w technologicznym formacie osadzającym nas w samym jądrze muzyki. Za sprawą posiadającego wielką pojemność w sensie zawartości informatycznej (bity) dysku w technologii Blu-ray, możemy wejść w całkiem inny wymiar muzyki.

Upraszczając, znając możliwości popularnego formatu DVD, w tym koronnego Dolby Digital 5.1 bądź DTS, mając pięć głośników stojących wokół nas z dodatkowym subwooferem, w kontekście tej płyty jesteśmy w połowie drogi między tym, co zadomowiło się w naszych mieszkaniach a tym, co potrafią najnowocześniejsze systemy do odtwarzania dźwięku w technologii dookólnej. Na dysku Blu-ray audio można zapisać więcej niezależnych kanałów fonii. Dwanaście, a nawet trzynaście torów (!) to standard. Dla kogoś, kto szuka styku z muzyką w takiej formule, jak słyszą to muzycy ją wykonujący, to taki format jest jak odkrycie nowego lądu.

Oczywiście świat muzyki w systemach wielokanałowych, ucyfrowionych spotyka negatywne reakcje ze strony analogowych audiofilów. Ci, którzy zakochani są w klasycznym stereo CD lub gramofonowej płycie, nie cenią systemów dookólnych. Sztandarową postacią jest tu Manfred Eicher (ECM), który głośno zanegował system wielokanałowy, uzasadniając to przypadkiem orkiestry w filharmonii, która siedzi przed nami, a nie wokół nas. W nowych technologiach dźwiękową aurę doskonale przenoszą nagrania w wersji 5.1.4 Dolby Atmos i 5.1.4 Auro-3D oraz w ich jeszcze bardziej rozbudowanej formie, 7.1.4. Część głośników stoi na podłodze wokół nas, cztery wiszą wysoko nad głowami.

Wydawca albumu Hoffa specjalizuje się w rejestracji muzyki i wydawaniu jej właśnie w takich formatach, należy wręcz do światowej awangardy. Jej szef, artyści i albumy mają blisko 40 nominacji do Grammy, co czyni go rekordzistą, bowiem nigdy statuetki nie otrzymał.

Biorąc do ręki „Polarity” dostajemy dwa dyski: tradycyjne CD wraz z wielokanałowym SACD oraz krążek blu-ray z zapisem tego samego materiału właśnie w wersjach na więcej niż cztery głośniki. Muzycznie to jazz osadzony w typowym, melancholijnym nurcie skandynawskim. To bardzo intymne granie, z równouprawnioną ciszą, uspokojeniem, powściągliwość jest tutaj dewizą. To właśnie w takim graniu doskonale sprawdza się przeniesienie naturalnej akustyki miejsca, w którym dokonano rejestracji (tu kościół Sofeinberge w Oslo) na krążek. Ważna jest też świadomość, że długi pogłos świątyni nie sprzyja wodospadom nut. Wyjątkiem jest Eforia, gdzie muzyków poniosło w swobodnej improwizacji fortepian-bębny. Pozostałe są zdecydowanie bardziej powściągliwe.

Melodyjne tematy tworzą kanwę do nieskrępowanych improwizacji, a muzycy prowadzą ze sobą nastrojowy dialog. Zero popisów, wygrywają smak i oszczędność. Jak choćby w Elder – kompozycji, którą Hoff skomponował w studiu filmowym Ingmara Bergmana na wyspie Fårö. Zamysłem pianisty było uchwycenie melancholii, która towarzyszyła mu w czasie pobytu na tej wyspie i jaką on sam odnajduje w filmach Bergmana. Znamiennym jest to, że w kilku kompozycjach tego na wskroś akustycznego krążka, przytrafia się też syntezator jako poszerzenie akustycznego planu. Reasumując – to nowe możliwości, nowe horyzonty. Wirtualna rzeczywistość, tyle że w dźwięku. 

Autor: Piotr Iwicki