Remembering Weather Report

Miroslav Vitous Group w/ Michel Portal

Variations on W. Shorter; Variations on Lonley Woman; Semina; Surfing with Michael; When Dvořák Meets Miles; Blues Report
Muzycy: Franco Ambrosetti, trąbka; Gary Campbell, saksofon tenorowy; Michel Portal, klarnet basowy; Miroslav Vitous, kontrabas; Gerald Cleaver, perkusja
 





Miroslav Vitous to niezwykle intrygujący czeski artysta od czterdziestu kilku lat aktywnie działający na światowej scenie muzycznej. Znany przede wszystkim jako wirtuoz kontrabasu i gitary basowej, jest również cenionym kompozytorem, aranżerem, pedagogiem, reżyserem dźwięku (słynne są jego próbki brzmień orkiestrowych) oraz producentem płyt. Jego kariera rozpoczęła się wcześnie, bo już w 1966 roku kiedy w wieku 19 lat wygrał międzynarodowy konkurs muzyczny w Wiedniu, co umożliwiło mu studia w Berklee College of Music. Po rocznym pobycie w Bostonie Vitous przybył do Nowego Jorku w 1967 roku, gdzie grał z wieloma wybitnymi artystami, jak Art Farmer, Freddie Hubbard, Herbie Hancock, Miles Davis, Wayne Shorter i Joe Zawinul, który poznał młodego Czecha podczas jego triumfu na konkursie w Wiedniu (Zawinul był wtedy jurorem).

Właśnie dwaj panowie wymienieni na końcu postanowili wspólnie z Vitousem założyć zespół w 1970 roku. I tak powstała jedna z najbardziej kreatywnych i najdłużej działających grup muzyki fusion – Weather Report. Zespół ten w początkowej swej fazie pozostawał pod pewnym wpływem muzyki Milesa z okresu „Bitches Brew” czy „In A Silent Way”, która działała na zasadzie katalizatora wyzwalającego dalsze reakcje o nieprzewidywanych skutkach. Grupa Weather Report na początku lat 70. była rewolucyjnym wyzwaniem dla muzyków pragnących łączyć swobodnie gatunki muzyki soul, rock z idiomem jazzu, ze szczególnym naciskiem na improwizację nie tylko indywidualną, ale także zespołową. Po odejściu Vitousa z zespołu brzmienie Weather Report zmieniło się dość radykalnie. Grupa postawiła na mocne funkowe brzmienie sekcji rytmicznej i grała utwory bardziej melodyczne, trafiające do szerszego grona słuchaczy (żeby nie użyć słowa „komercyjne”), czasem wręcz hitowe.

Od tego czasu minęło sporo lat. Miroslav Vitous tworzył swoje projekty, wydał szereg płyt autorskich zarówno w USA, jak i w Europie, głównie dla wytwórni ECM. Trochę zaskakujący może wydawać się pomysł, że jego ostatni album dedykowany jest właśnie zespołowi Weather Report, z którym rozstał się trzydzieści kilka lat temu i to w nie najlepszej atmosferze. Widocznie czas leczy rany i obecnie artysta uważa okres współpracy z Zawinulem i Shorterem jako najbardziej kreatywny w jego życiu artystycznym, a także w działalności tej super grupy, która na początku tworzyła muzykę bardzo wyrafinowaną i swobodną. Nowa płyta basisty – „Remembering Weather Report” – nie zawiera utworów z repertuaru WR, co też może być pewnym zaskoczeniem. Stanowi przypomnienie koncepcji artystycznej pionierów jazz-rocka, która swego czasu wyznaczyła nową drogę dla muzyki. Realizacja tych założeń w dniu dzisiejszym zaowocowała utworami przedstawionymi na najnowszym krążku Vitousa. Są to jego własne kompozycje, z wyjątkiem nastrojowego utworu Lonely Woman, autorstwa Ornette’a Colemana.

Do nagrania tej płyty Vitous zaprosił wyśmienitych muzyków, z których najbardziej wyeksponowany jest francuski wirtuoz klarnetu (a także bandoneonu!) oraz kompozytor grający zarówno jazz, muzykę klasyczną i współczesną – Michel Portal. Pozostali muzycy tworzący obecny skład Miroslav Vitous Group to: Franco Ambrosetti - trąbka, Gary Campbell i Gerald Cleaver - perkusja.

Muzyka przedstawiona na tej płycie stanowi przykład, że idee Zawinula i Shortera z dawnego okresu Weather Report obecnie są również możliwe do realizacji, a nawet konieczne dla dalszego rozwoju współczesnej muzyki, która w swobodny sposób powinna korzystać zarówno z jazzu, muzyki klasycznej, czy nowatorskich eksperymentów. Elementy powinien scalać jeden wspólny czynnik – wolna improwizacja, nieskrępowana regułami harmonicznymi oraz stałym permanentnym rytmem.

Muzycy grający w zespole doskonale wiedzą, jak to robić. Niemal wszyscy poruszają się swobodnie po obszarach jazzu i muzyki współczesnej. Choć kompozycje oparte są o mocno rozszerzoną tonalność, słychać gdzieniegdzie echa muzyki klasycznej. Dotyczy to zwłaszcza utworu When Dvorak Meets Miles. Ciekawie i śmiało aranżowane tematy są dobrą odskocznią do nowatorskich, aczkolwiek spokojnych i starannie wyważonych improwizacji. Bardzo interesująco brzmi duet kontrabasu z klarnetem basowym – Surfing with Michel. Obaj artyści rozumieją się świetnie, odważnie „żeglując” po nowych akwenach muzycznych.

Trudno mi tutaj szczególnie wyróżnić jakiś utwór, czy muzyka, ponieważ z założenia jest to wspólna improwizacja z równorzędnym traktowaniem wszystkich instrumentów.

Najchętniej słuchałem takich utworów z tego albumu jak Variations on W. Shorter, gdzie wyraźne jest  nawiązanie do tematu Nefertiti, będącego inspiracją i swoistym hołdem dla Shortera, Lonely Woman oraz wspomnianego mistrzowskiego duetu Vitous – Portal. Podoba mi się przestrzeń i kolorystyka brzmień tej płyty. Bas Vitousa brzmi imponująco, zarówno przy grze pizzicato, jak i arco. Jest to wielki i oryginalny artysta!

Album „Remembering Weather Report” jest bardzo intrygujący, aczkolwiek nie wszystkie założenia artystyczne do mnie trafiają. Znając inne projekty tego wszechstronnego muzyka brakuje mi tutaj właśnie tego, od czego Vitous konsekwentnie ucieka: permanentnego rytmu. Groove w każdej muzyce jest dla mnie ważny i lubię, jak nawet w projektach freejazzowych gdzieniegdzie się pojawi. No cóż, taka była koncepcja tej płyty... Nie będąc do końca entuzjastą takiej formuły muzycznej ośmielam się przyznać cztery gwiazdki za koncepcję artystyczną i pięć za jej realizację.

Autor: Zbigniew Wrombel