The Distance

Michael Formanek / Ensemble Kolossus

Każdemu muzykowi jazzowemu, który aktualnie podejmuje trud zorganizowania i wprawienia w ruch machiny big bandu, należy się już na wstępie wielkie uznanie. Można bowiem odnieść wrażenie, że coraz mniej jazzmanów ma ochotę i środki na urzeczywistnianie tak śmiałych przedsięwzięć. Statystycznie rzecz biorąc na jazzowych scenach i w studiach produkują coraz mniejsze składy. Tymczasem Formankowi udało się zebrać śmietankę niespokojnych duchów ze sceny nowojorskiej i przekonać do oryginalnej koncepcji gry zespołowej.

Już pierwsze akordy otwierającego kompakt utworu zdradzają nam, że nie będziemy mieli do czynienia z czymś miałkim i tuzinkowym. Choć formacja jest złożona z muzyków amerykańskich i nierzadko nawiązuje do tradycji wykreowanej przez wielkiego Gila Evansa, to silniej przywołuje pełne melancholii brzmienia dużych orkiestr angielskich z początku lat 70. prowadzonych przez Michaela Gibbsa czy Mike’a Westbrooka.

Kolektyw sformowany przez Formanka to w większości grono zapalczywych orędowników free jazzu, potrafiących jednak powstrzymać indywidualistyczne zapędy na rzecz ukształtowania partii zespołowych o pięknych i delikatnych współbrzmieniach. Są też ostrzejsze fragmenty o wyraźnych spiętrzeniach, lecz znakomita część suity została utrzymana w dość wyciszonej atmosferze.

Formanek zdobył doświadczenie w wielkiej orkiestrze Mingus Big Band, lecz niniejsze przedsięwzięcie jest dla niego właściwie premierowym, a efekt finalny wypadł pod każdym względem wyśmienicie. Sprawdził się przede wszystkim jako lider, kompozytor i aranżer całego materiału, posiadającego wyraźne odniesienia do muzyki współczesnej. Choć jako aranżer wykorzystał progresje modalne charakterystyczne dla twórczości Olivera Messiaena, to w efekcie kreacja „The Distance” wybiega odważnie w przyszłość. Formanek po mistrzowsku operuje bogactwem polifonii i pastelowych faktur. Co ciekawe, powierzył on dyrygowanie zespołem innemu basiście Markowi Heliasowi, który sprawnie zapanował nad dużym składem.

Brzmienie orkiestry zostało dobrze zarejestrowane, co pozwala w pełni delektować się transparentnością współbrzmień zarówno poszczególnych sekcji jak i instrumentów solowych. Nawet w zamykającym utworze opartym na kolektywnej improwizacji jedne sekwencje instrumentalne wynikają z poprzednich. Większość muzyków zagrało partie solowe, wśród których najbardziej wyróżniają się wysmakowaną narracją popisy Halvorson na gitarze (Part II i V), Davisa na fortepianie (Prelude) i Knuffkego na kornecie (Part II). 

Autor: Cezary Gumiński