Bielska Zadymka Jazzowa 2023

Światowe gwiazdy jazzu na jubileuszowej edycji: esperanza spalding, Ibrahim Maalouf, Chico Freeman i wielu innych, 12-18 czerwca

ORLEN Jazz Festiwal XXV Bielska Zadymka Jazzowa rozpocznie się 12 czerwca 2023 r. w Sali Koncertowej Radia Katowice Finałem Konkursu. Wieczorem w Sali NOSPR nastąpi uroczyste otwarcie Zadymki koncertem Ibrahima Maaloufa, artysty wychowanego na styku kultury europejskiej i arabskiej. Jego charakterystyczny styl i brzmienie trąbki są rozpoznawalne na całym świecie. Urodzony w Bejrucie w 1980 roku, Ibrahim Maalouf jest dziś najpopularniejszym instrumentalistą francuskiej sceny muzycznej. Wykorzystuje w grze na trąbce orientalną skalę ćwierćtonową. Muzyka, którą gra i komponuje Maalouf, pomimo klasycznych i jazzowych fundamentów, śmiało wchodzi w reakcję z gatunkami takimi jak pop, soul, elektro czy hip-hop. Jego niezwykły talent odkrył legendarny Quincy Jones, wkrótce potem przez New York Times został okrzyknięty „wirtuozem” trąbki.

Ibrahim Maalouf fot. Dennis Rouvre

Kolejne, festiwalowe wydarzenia odbywać się będą w Bielsku-Białej. W historycznych wnętrzach Teatru Polskiego odbędzie się 13 czerwca Gala Polskiego Jazzu. W pierwszej części wystąpi legendarny saksofonista, kompozytor, aranżer, dyrygent, dziennikarz i krytyk muzyczny, „Generał polskiego jazzu”, „Anioł Stróż Bielskiej Zadymki Jazzowej”, Honorowy Obywatel Bielska-Białej, związany z festiwalem od jego pierwszej edycji – Jan Ptaszyn Wróblewski. Razem z nim wystąpią: Wojciech Niedziela – fortepian, Andrzej Święs – kontrabas, Marcin Jahr – perkusja.

Anna Maria Jopek fot. K. Grabowski

Druga część wieczoru rozpocznie się od ceremonii wręczenia Nagrody Artystycznej Stowarzyszenia Sztuka Teatr „Anioła Jazzu 2023” dla Anny Marii Jopek – wybitnej piosenkarki, kompozytorki, autorki tekstów i producentki muzycznej. Artystka od ponad dwóch dekad z sukcesem koncertuje i nagrywa płyty w kraju i za granicą. Wokalistka wystąpi z Sekstetem Piotra Wojtasika – muzyka dobrze znanego zadymkowej publiczności z pierwszych edycji festiwalu oraz koncertu „Voices”, jaki zaprezentował w 2021 roku. Ten wirtuoz trąbki, znakomity improwizator i kompozytor, od przeszło 30 lat przemawia własnym, niepowtarzalnym, muzycznym językiem. To głównie jego kompozycje złożą się na program koncertu w wykonaniu zespołu w składzie: Anna Maria Jopek – wokal, Piotr Wojtasik – trąbka, Marcin Kaletka – saksofon, Michał Tokaj – fortepian, Michał Barański – kontrabas, Robert Kubiszyn – kontrabas, Kazimierz Jonkisz – perkusja.

esperanza spalding fot. Holly Andres

W środę 14 czerwca Zadymka przeniesie się do sali Cavatina Hall, gdzie wręczona zostanie kolejna statuetka Anioła Jazzu, tym razem dla Artystki Rezydentki tegorocznej edycji festiwalu – amerykańskiej kontrabasistki, wokalistki i kompozytorki, pięciokrotnej zdobywczyni nagrody Grammy,  esperanzy spalding. „Off-Brand gOdds”: esperanza spalding & Antonio Brown Dance to jej najnowszy projekt łączący muzykę z tańcem. Będzie to europejska premiera materiału, który został już nagrany i niebawem pojawi się w wersji płytowej.

Horntet fot. Sławek Przerwa

Wcześniej wystąpi zespół Horntet, laureat ubiegłorocznej nagrody głównej Konkursu LOTOS Jazz Festival. Charakterystyka brzmienia zespołu opiera się na jazzie lat 60-tych, który w połączeniu z nowoczesnymi technikami wykonawczymi muzyki współczesnej i nietuzinkowej werwie daje nam obraz surowego, elektryzującego i fakturalnie zaawansowanego brzmienia. Utwory autorskie prezentowane przez Horntet czerpią z dorobku najwybitniejszych kompozytorów muzyki amerykańskiej oraz inspiracji sztuką na wielu różnych płaszczyznach takich jak literatura, plastyka, teatr. W repertuarze oprócz własnych kompozycji znajdują się również aranżacje standardów jazzowych Horace'a Silvera i Theloniousa Monka. Zespół tworzą: Bartłomiej Leśniak – fortepian, Robert Wypasek – saksofon tenorowy, sopranowy, Szymon Ziółkowski – saksofon altowy, Mikołaj Sikora – kontrabas, Piotr Przewoźniak – perkusja.

Chico Freeman

W Bielskim Centrum Kultury 15 czerwca organizatorzy będą świętować swój jubileusz koncertem #ZadymyRobimy, który zgromadzi zarówno na scenie, jak i na widowni, osoby zaangażowane w organizację Zadymek na przestrzeni 25 lat. To wydarzenie będzie transmitowane przez Internet. Wieczór uświetnią dwa koncerty Chico Freeman & Antonio Faraò Quartet „Tribute to John Coltrane” i Apostolis Anthimos TRIAS „Come Together”.

Saksofonista Chico Freeman i pochodzący z Rzymu pianista Antonio Faraò w specjalnym projekcie składają hołd muzyce wielkiego Johna Coltrane’a, którego twórczość kształtowała ich artystycznie i stała się dla nich źródłem inspiracji. Kwartet uzupełniają basista Philippe Aerts i perkusista Benjamin Henocq.

Apostolis Anthimos Trio zadebiutowało w październiku 2002 roku. Od początku grają w niezmienionym składzie, regularnie wprawiając w osłupienie słuchaczy w Polsce i poza jej granicami, że można tak zręcznie balansować na granicy pomiędzy jazzem, rockiem i... no właśnie – ciężko opisać słowami mentalność, muzykalność i wrażliwość tria. Po dwudziestu latach spędzonych na europejskich scenach zespół nagrał swój pierwszy studyjny album „Come Together”, którego premiera odbędzie się na tegorocznej Zadymce. Trio tworzą: Apostolis Anthimos – gitara, instrumenty klawiszowe; Krzysztof Dziedzic – perkusja; Robert Szewczuga - gitara basowa, kontrabas.

16 czerwca po raz pierwszy odbędzie się muzyczny maraton w klubie Metrum w Bielsku-Białej „New Tone By RQS” – cykl koncertów prezentujących jazzową „nową falę” z Polski i Wielkiej Brytanii. Piątkowy maraton rozpocznie wrocławski sneaky jesus, a potem w Klubie Miasto wystąpią grupy z Londynu: Ill Considered i Theon Cross.

sneaky jesus fot. Filip Kucharczyk

sneaky jesus łączy brzmienia breakbeatu, polskiego jazzu, dubu, hardcore punku, psych rocka i hip-hopu bez przywiązywania zbyt dużej wagi do zasad każdego z tych gatunków. Kwartet tworzą: Maciej Forreiter, którego gitara potrafi i potężnie grzmieć, i bujać jak lekki zefirek; Matylda Gerber dmąca w saksofon z ogromną potęgą i emocjonalną głębią; Beniamin Łasiewicki, który na basie przenosi harmonię w inny wymiar, a jego groove jest idealnym uziemieniem dla całej formacji oraz Filip Baczyński, który na perkusji porusza się w szerokim spektrum dynamicznym i dodaje do rytmu wiele unikalnych zmian.

Ill Considered to  niezwykle energiczny i produktywny zespół, nagrał i wydał dziewięć albumów w ciągu zaledwie dwóch lat (między 2017 a 2019 rokiem). Powstały one w improwizowanych, ale w pełni zaplanowanych i ukształtowanych sesjach, które ukazują wyjątkową wszechstronność i inwencję muzyków. Ich brzmienie niełatwo zaszufladkować, zespół łączy dynamikę brytyjskiej sceny jazzowej z improwizowaną punkową energią. Wydają wyłącznie płyty winylowe, a każdy album zawiera oryginalne grafiki autorstwa ilustratora Vincenta De Boera, które zyskały status kultowych. Każde z ich wydawnictw rozchodzi się błyskawicznie.

Theon Cross

Theon Cross na nowo zdefiniował wykorzystanie tuby w muzyce jazzowej i w rewolucyjny sposób rozszerzył możliwości brzmieniowe tego instrumentu. Korzystając z sub-dźwięków, basów, średnich i górnych tonów, Theon tworzy kompletne muzyczne światy, budując je w całym zakresie od rytmu i basu do melodii. Jego muzyka swobodnie podróżuje po różnych stylach i gatunkach, ale pozostaje głęboko zakorzeniona w afrykańsko-karaibskim dziedzictwie.

17 czerwca Festiwal przeniesie się do gliwickiej Małej Areny, gdzie wybudowana zostanie specjalna scena, która będzie mogła pomieścić Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Śląskiej pod dyrekcją Clarka Rundella, wraz z solistką esperanzą spalding i jazzowym trio w składzie: Kris Davis, Terri Lyne Carrington, Tineke Postma oraz grupę tancerzy Antonio Brown Dance. Festiwalowa publiczność uczestniczyć będzie w specjalnym, premierowym spektaklu „Celebrating the Symphonic Legacy of Wayne Shorter”, złożonym z utworów symfonicznych „Anioła Jazzu Bielskiej Zadymki Jazzowej 2008” Wayne’a Shortera. Wydarzenie będzie zwieńczeniem jubileuszowej XXV edycji BZJ. Będzie to symboliczne nawiązanie do najważniejszych wydarzeń w historii festiwalu i otwarcie się na przyszłość. W programie koncertu znajdą się symfoniczne kompozycje „Anioła Jazzu Bielskiej Zadymki Jazzowej 2008” Wayne’a Shortera: „Causeway”, „Midnight in Carlotta’s Hair”, „Orbits”, „Forbidden Plan-It”, „Interval”, „Gaia” oraz – zaprezentowane po raz pierwszy w Europie – najważniejsze partie opery „Iphigenia”.

Zadymka zakończy się 18 czerwca Paradą Nowoorleańską, która przejdzie ulicami Bielska-Białej. Festiwalowi towarzyszyć będą wystawy fotografii, plakatu, koncerty Big Bandu ZPSM i zagranicznych stypendystów, jam sessions, pokazy filmowe, warsztaty i koncerty „niespodzianki”. Bielska młodzież przygotowuje także Zadymkowy Brass Band, który na specjalnej platformie promował będzie muzykę jazzową i festiwal w Bielsku-Białej i na Śląsku. 

Projekt plakatu: Karolina Glanowska