DAVID KRAKAUER: KLEZMERSKE SZALEŃSTWO

Łukasz Iwasiński

12 marca br. w warszawskiej Sali Kongresowej wystąpi pod szyldem Ery Jazzu sławny amerykański  klarnecista, przedstawiciel klez-jazzu, David Krakauer.

Niegdyś Polska była jednym z kluczowych centrów kultury żydowskiej. Dziś, po całych dekadach dyskryminacji, ta tradycja mozolnie się odradza – co znajduje odbicie w obszarze muzyki. Swych korzeni poszukują młodzi, z dumą przyznający się do żydowskiego pochodzenia artyści, vide Raphael Rogiński czy Paweł Szamburski, z dziedzictwem skazanego na holocaust narodu rozprawiają się soniczni eksperymentatorzy, jak Ireneusz Socha. Jednak najjaskrawszych przykładów renesansu tej tradycji szukać należy w jej – swego czasu – naturalnym środowisku, na krakowskim Kazimierzu, gdzie corocznie, z coraz większym rozmachem odbywa się Festiwal Kultury Żydowskiej. W Grodzie Kraka funkcjonują też najbardziej uznane klezmerskie grupy, zwłaszcza Cracow Klezmer Band (obecnie Bester Quartet) oraz Kroke. Z kolei Poznań od dwóch lat organizuje świetny Tzadik Music Festival.  

Skąd ten fenomen? Przyczyny rozwoju współczesnej fali muzyki żydowskiej na świecie (także w Polsce) są zapewne złożone, jednak nie ulega wątpliwości, że niebagatelne znaczenie miało pojawienie się neo-klezmerskiego ruchu w Nowym Jorku pod koniec lat 80. minionego wieku. Jego pokłosiem w kolejnej dekadzie była szalenie wpływowa wydawnicza seria Radical Jewish Culture prowadzonej przez Johna Zorna wytwórni Tzadik. Zainicjował ją w 1995 roku autorski debiut Davida Krakauera, pt. „Klezmer Madness”. Nazwisko nowojorskiego klarnecisty to po niemiecku po prostu „krakowianin” – fakt ten niemal symbolicznie wskazuje na znaczenie naszej dawnej stolicy dla muzyki klezmerskiej. Na marginesie warto zaznaczyć, że dziś, po 14 latach od swego zarania cykl Radical Jewish Culture obejmuje ponad 130 tytu-łów, a wśród nich albumy Cracow Klezmer Band. 

Krakauer, muzyk wykształcony m.in. w nowojorskiej Juilliard School of Music i paryskim konserwatorium, zanim rozpoczął solową działalność parał się jazzem, ale przede wszystkim odnosił niemałe sukcesy jako wykonawca i kompozytor muzyki poważnej oraz współczesnej. Dopiero później odkrył tradycję klezmerską i dołączył do Klezmatics (występuje na wczesnych płytach grupy). Od połowy lat 90. regularnie (nakładem Tzadika oraz francuskiej oficyny Label Bleu) wydaje sygnowane swym nazwiskiem albumy. Są to: wspomniany „Klezmer Madness”, trzy lata młodszy „Klezmer, NY”,  wydany w 2000 roku „A New Hot One” , „The Twelve Tribes” z 2001, „Krakauer Live In Krakow” z 2003, w końcu „Bubbemeises: Lies My Gramma Told Me” z 2005).

Autor łączy na nich muzykę żydowską z jazzem, rockiem, funkiem, a nawet hip-hopem, dowodząc, jak elastyczna jest klezmerska formuła, z jaką łatwością adaptuje ona motywy zaczerpnięte z innych stylów. Krakauer nie stroni od wirtuozerii, ale nie przedkłada jej nad bezpośredniość przekazu i rozrywkowy walor swej twórczości. Mimo tej prostolinijności, niemal jarmarcznego roztańczenia i humoru, nie brak w ekspresji klarnecisty momentów mistycznego uniesienia.

Na koncercie w Sali Kongresowej towarzyszyć mu będą: Robert Curto (akordeon), Sheryl Bailey (gitara), Jerome Harris (bas), Michael Sarin (perkusja) oraz DJ Keepalive (laptop, elektronika).

Łukasz Iwasiński