ANDRZEJ SCHMIDT: Historia Jazzu

Krystian Brodacki

Historia tej „Historii” sięga roku 1983, kiedy to w numerze 83 JAZZ FORUM Andrzej Schmidt rozpoczął publikować swoje „Refleksje historyczne” – wielce ciekawe rozważania o tle historycznym narodzin jazzu w USA, sięgając do początków białego osadnictwa w Ameryce aż po Wojnę Domową i dzieje Nowego Orleanu. Rozważania te były pokłosiem wykładów prowadzonych przez Schmidta na Wydziale Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach (przemianowanym wkrótce na Wydział Jazzu i Muzyki Rozrywkowej).

Jako ówczesny szef Agencji Wydawniczej PSJ i zarazem zastępca redaktora naczelnego JAZZ FORUM zaproponowałem mu wydanie książki, która obejmowałaby całą historię jazzu; propozycja została przyjęta i pierwszy tom „Historii” z podtytułem „Rodowód” ukazał się w 1989 r. Byłem jego redaktorem merytorycznym; czuwałem również nad redakcją dwu tomów następnych, niestety trudności finansowe spowodowały znaczne rozciągnięcie się w czasie procesu produkcyjnego: był to wszak okres dużych wstrząsów społecznych i zmian ustrojowych w Polsce. Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego nie stać już było na samodzielną działalność wydawniczą, ale udało się umieścić druk tomu drugiego z podtytułem „Krystalizacja i rozwój” w Wydawnictwach Szkolnych i Pedagogicznych (WSiP), pod których szyldem ukazał się w 1992 r.

Na tom trzeci z podtytułem „Zgiełk i furia” Czytelnik musiał czekać aż do 1997 r.: po wielu perypetiach ukazał się wreszcie w małym wydawnictwie Lemat „Srebrna Media” (redaktorem prowadzącym była Anna Bernat). A tymczasem we WSiP-ie bez jakiejkolwiek konsultacji ze mną jakiś „burak” podjął zbrodniczą decyzję: większą część nakładu tomu II oddano na przemiał; dziś ów tom jest „białym krukiem”...

Kolejny etap historii „Historii” nastąpił w 1999 r.: w Szczecinie nakładem firmy Multimedia – Polska Janusza Metzlera ukazało się dwadzieścia kilka płyt cyklu „History of jazz” w opracowaniu Schmidta z jego komentarzami i czytanymi przezeń fragmentami trzech tomów. Bardzo to cenne wydawnictwo!

Wreszcie teraz, w 2010 r., pojawiła się na rynku kolejna wersja „Historii jazzu” Schmidta, tym razem jako trzy tomy w jednym. Z niewielkimi zmianami mamy tu tekst identyczny z tekstem wydania I (włącznie z błędami, jak np. niepoprawna nazwa stanu „Deleware”!). Lepiej rozplanowano przykłady nutowe. Nie sposób natomiast zrozumieć, dlaczego pod hasłem „Beletrystyka” (w tomie I wydania pierwszego figurowało jako „Propozycje beletrystyczne”) umieszczono obecnie dodatkowo spis jazzowych czasopism, w tym JAZZ FORUM ze starym adresem sprzed 10 lat.

Jedyną poważną zmianą jest znacznie obszerniejsze niż w wydaniu I potraktowanie rozdziału „Jazz w Polsce”, w rozbiciu na podrozdziały według kryterium wieku artystów, a więc „Urodzeni w latach 30.”. „Urodzeni w latach 40.”, itd.; błędów jest tam sporo, ale zapewne trudno było ich nie popełnić próbując w skondensowanej formie zawrzeć dzieje 8 dekad i sylwetki kilkudziesięciu muzyków. Jednak niektóre omyłki dziwią, jak np. sugestia, jakoby Henryk Majewski był liderem grupy New Orleans Stompers, czy nie poinformowanie, że Andrzej Trzaskowski nie żyje.

Przybyło ilustracji czarno-białych (na ogół lepszych technicznie, niż poprzednio); kolorowe wkładki z mapami pozostawiono bez zmian, jeśli nie liczyć dwu dodatkowych map: Plymouth Colony 1620 i Wojna Domowa 1861 – 1865. Oczywistym niedopatrzeniem jest brak numeracji stron tych wkładek. Bez zmian przedrukowano też reprodukcje obrazów i portrety artystów, niestety obniżając ich jakość techniczną, kadrując je w sposób niedbały, a co więcej nie pytając ich autorów – są to Andrzej Bernat, Krystian Brodacki, Marek Karewicz, Piotr Kłosek i Carlo Pieroni – o zgodę na przedruk (nie mówiąc o honorarium). Mankamentem jest brak spisu fotografii.

Można odnieść ogólne wrażenie, że Wydawnictwo Muzyczne „Polihymnia” z Lublina starało się za wszelką cenę ukryć fakt, że ktoś wcześniej już tę „Historię” wydał: wprawdzie Schmidt w Posłowiu na końcu książki pisze, że jest to wydanie II, ale nie informuje ani o pierwotnym wydawcy, ani o ludziach, którzy przy wydaniu I pracowali, że wspomnę autora map i planów miast Jerzego Chrabonszczewskiego, autorkę grafiki nutowej Zofię Warchoł, czy konsultanta w kwestii topografii Nowego Orleanu Jerzego Bartza.

Tak więc przyjmuję wydanie II „Historii Jazzu” Andrzeja Schmidta z mieszanymi uczuciami, choć oczywiście cieszę się, że nasza skromna bibliografia jazzowa wzbogaciła się o nową pozycję.

Krystian Brodacki

Andrzej Schmidt „Historia jazzu”, Wydawnictwo Polihymnia, Lublin 2009, stron 622, format 25 x 18 cm, 42 strony ilustracji kolorowych.