Stanisław Modelski

Bogdan Bogiel

1 września 2015. w Szczecinie po długiej chorobie zmarł w wieku 81 lat Stanisław Modelski, dziennikarz radiowy i telewizyjny, krytyk i działacz jazzowy, pianista. W powojennej historii polskiego jazzu zapisał się jako autor pierwszej cyklicznej audycji radiowej, która weszła na antenę w 1956 roku.

Urodził się 1 maja 1934 roku w Sandomierzu. Po wojnie przeniósł się z rodzicami do Szczecina. W latach 1951-55 uczył się w Krakowie w Państwowym Liceum Muzycznym, chodził do klasy fortepianu u prof. Ludwika Stefańskiego. Jego szkolnymi kolegami byli m.in. Wojciech Karolak, Zbigniew Namysłowski, Andrzej Dąbrowski, Jan Byrczek, Andrzej Piela. „Do dziś pamiętam jazzowe muzykowanie, jakie uprawialiśmy nieoficjalnie, poza lekcjami. Przykład braliśmy z nieco starszych od nas krakowskich muzyków: Andrzeja Trzaskowskiego, Andrzeja Kurylewicza i Stanisława  ‘Drążka’ Kalwińskiego. Wtedy, słuchając ich wiedziałem już, że jazz będzie miłością mojego życia i będę go grał oraz popularyzował gdzie się da” – wspominał Staszek Modelski kilka lat temu.

Wróciwszy w 1955 roku do Szczecina, rozpoczął studia na Politechnice i został pracownikiem Polskiego Radia. 7 maja 1956 r. Radio Szczecin rozpoczęło, jako pierwsze w Polsce, nadawanie cyklicznych audycji jazzowych. Prowadził je Stanisław Modelski.

„Był to dla mnie szok – wspominał Franciszek Lipowicz, słuchacz tego programu od momentu jego powstania. – Po raz pierwszy, po okresie ponurego stalinizmu, amerykański jazz nadawano w polskiej stacji. Do tego dnia sympatycy tej muzyki w Polsce skazani byli na to, co udało się znaleźć w zagranicznych rozgłośniach. Najczęściej i najchętniej słuchali oczywiście Głosu Ameryki i audycji Willisa Conovera. Jednak nie każdy znał angielski i dlatego radość słuchaczy była podwójna”. Pierwsza audycja nosiła tytuł „Nowy Orlean – kolebką jazzu”.

„Udało mi się tę audycję stworzyć – wspominał Modelski – dzięki kolegom, którzy pożyczali mi płyty. To m.in. Tomasz Rosner i Zbigniew Tracz. Pierwszy do Polski przyjechał z Norwegii, a drugi z Anglii. Obaj interesowali się jazzem i przywieźli ze sobą nagrania Duke’a Ellingtona, Benny’ego Goodmana, Milesa Davisa. Pożyczałem też płyty od marynarzy, od krewnych powracających zza granicy lub kupowałem w komisie. Dzięki temu udało się w ciągu kilku lat skompletować w szczecińskiej rozgłośni pokaźną taśmo-płytotekę. Później pomagali mi, umożliwiając dostęp do swoich nagrań, dziennikarze muzyczni: Mateusz Święcicki oraz Jan Weber”.

W 1960 roku Staszek Modelski rozpoczął pracę w TVP Szczecin. Był współautorem wielu telewizyjnych reportaży i filmów, a przede wszystkim – popularyzatorem jazzu. Prowadził cykle spotkań klubowych i edukacyjnych: „Oko w oko z jazzem”, „Synkopowe spotkania”, „Z jazzem na ty”. Organizował koncerty. Należał do współzałożycieli pierwszej ogólnopolskiej organizacji jazzowej – Federacji Polskich Klubów Jazzowych, która zawiązała się w 1956 roku podczas I Festiwalu Muzyki Jazzowej w Sopocie, a następnie przekształciła się w Polską Federację Jazzową i wreszcie w PSJ. Ostatnio pełnił funkcję prezesa honorowego Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Jazzowego. Był też aktywnym muzykiem, jako pianista występował m.in. w trio z trębaczem Andrzejem Mazurkiewiczem i perkusistą Ryszardem Wilkiem. Wspaniały człowiek, świetny kompan, z dystansem do świata i poczuciem humoru. Będzie Go nam bardzo brakowało.