Gene Lees

Paweł Brodowski

22 kwietnia br. w swoim domu w Ojai, w Kalifornii zmarł Gene Lees, 82, kanadyjski krytyk, historyk jazzu, autor tekstów do wielu znanych standardów, wokalista. Jeden z najbardziej przenikliwych publicystów i eseistów piszących o jazzie. Autor biografii m.in. Oscara Petersona, Woody’ego Hermana, Dave’a Brubecka.

Urodził się  8 lutego 1928 roku w Hamilton, Ontario, w rodzinie brytyjskich emigrantów. Jeszcze w Kanadzie zaczął się zajmować dziennikarstwem, do Stanów przeniósł się w 1955 roku. Zamieszkał najpierw w Louisville. W latach 1959 - 1961 był redaktorem naczelnym „Down Beatu” i ta funkcja stała się jego przepustką do elity jazzu. Pisał potem do wielu innych czasopism i dzienników, m.in. „New York Timesa”.

Zasłynął jako autor tekstów do wielu popularnych standardów, które śpiewali Frank Sinatra, Tony Bennett, Ella Fitzgerald, Carmen McRae, Joe Williams. To on napisał angielskie słowa do słynnej bossa novy Antonia Carlosa Jobima Corcovado, która w jego przekładzie przyjęła tytuł: Quiet Nights of Quiet Stars.

To on przełożył wiersze Karola Wojtyły, które śpiewała Sarah Vaughan na płycie „One World, One Peace” – w wydaniu amerykańskim płyta otrzymała tytuł „The Legendary Concert: Sarah Vaughan Sings the Poetry of Pope John Paul the 2nd”. Był to zapis uroczystego koncertu, jaki miał miejsce ku czci naszego Papieża w czerwcu 1984 roku w Düsseldorffie. Amerykańskiej wokalistce towarzyszyła wielka orkiestra symfoniczna, a także big band jazzowy z udziałem gwiazd jazzu. Okazjonalnie sam udzielał się jako wokalista – w tej roli występuje na autorskiej płycie „Yesterday I Heard The Rain”.

Przez ostatnie kilkadziesiąt lat wydawał autorski biuletyn „Jazzletter”, który finansował z tantiem autorskich i rozsyłał do przyjaciół.

Publikował tam swoje długie eseje, rozważania, wspomnienia – o Jobimie, o Gilu Evansie, o Billu Evansie, o Willisie Conoverze (ten tekst prze¬drukowaliśmy swego czasu w JAZZ FO¬RUM) i była to fascynująca lektura. Był prawdziwym erudytą, posiadał olbrzymią wiedzę, nie tylko muzyczną, cięte pióro. Podejmował kontrowersyjne tematy. Wybrany zbiór esejów opublikował w książce „Cats of Any Color – Jazz Black and White” (Oxford University Press, 1994), w którym w sposób odważny podjął tematykę rasową, z furią zaatakował Wyntona Marsalisa i jego projekt w Lincoln Center.

„Gene Lees jest błyszczącym diamentem jazzu, bo go rozumie, bo potrafi o nim pisać, a do tego pisze teksty piosenek, które zawsze pasują do muzyki” – tak wypowiadał się o nim na obwolucie tej książki Dizzy Gillespie.

 Na wieść o jego śmierci perkusista Tomek Torres napisał na facebooku: „Strasznie smutna wiadomość... Parę lat temu podczas pobytu w Stanach z zespołem Triology byliśmy przez parę dni gośćmi w jego domu. Spędziliśmy tam mnóstwo czasu na rozmowach o muzyce. To były niezapomniane chwile. Był bardzo serdeczną osobą”. A pianista Mateusz Kołakowski dorzucił:  „Mało takich ludzi pozostało”.

Paweł Brodowski