Toshinori Kondo

Japoński trębacz, guru awangardowej muzyki improwizowanej zmarł 17 października 2020 w Kawasaki.

Toshinori Kondo urodził się 15 grudnia w 1948 r. w Imabari, mieście położonym na wyspie Shikoku. Na przełomie lat 60. i 70. studiował inżynierię mechaniczną na uniwersytecie w Kyoto. W tym okresie nawiązał współpracę z perkusistą Tsuchitorim Toshiyukim, jego pierwszym prawdziwy partnerem muzycznym.

W 1972 roku przeniósł się do Tokio, gdzie rozpoczął karierę profesjonalnego muzyka. W 1974 r., mając 24 lata, spotkał perkusistę Shoji Hano, który wprowadził go w arkana sztuki shintaido – japońskiego systemu prowadzącego do integracji ciała i głosu poprzez trening oparty na tradycyjnym karate. System ten wykorzystuje ciało jako narzędzie ekspresji i komunikacji, opiera się na ciężkich ćwiczeniach fizycznych i oddechowych. Dzięki niemu Toshinori Kondo mógł grać przez długi czas bez zmęczenia.

W połowie lat 70. wszedł w skład zespołu słynnego pianisty Yosuke Yamashity, pioniera free jazzu i jazzu modalnego na gruncie japońskim. W 1978 r. wyjechał do Nowego Jorku, gdzie działała już znacząca kolonia japońskich muzyków. Grali tam tacy artyści jak saksofonista Sadao Watanabe czy trębacz Terumasa Hino. W odróżnieniu od nich nie chciał kopiować amerykańskiego jazzu, ale miał ambicję grania własnej, oryginalnej muzyki. Współpracował z takimi muzykami jak Bill Laswell, John Zorn, Fred Frith, Eugene Chadbourne czy Eraldo Bernocchi. Z Frithem, Henrym Kaiserem, Laswellem i innymi muzykami z nowojorskiej bohemy artystycznej stworzył efemeryczną, ale wpływową grupę Mad World Music. Jako wokalista wziął udział w nagraniu popularnego albumu „Future Shock” Herbie’ego Hancocka przesyconego rytmami funky i nowoczesną wówczas elektroniką.

W późniejszym okresie nawiązał współpracę z muzykami europejskiej sceny awangardowej, takimi jak brytyjski gitarzysta Derek Bailey czy holenderski perkusista Han Bennink. W latach 90. nawiązał współpracę z niemieckim saksofonistą Peterem Brötzmannem – wraz z basistą Williamem Parkerem i perkusistą Hamidem Drakiem stworzyli kwartet Die Like A Dog, przez krytykę uznany za jeden z najważniejszych zespołów muzyki improwizowanej lat 90. Występował także w tentecie Brötzmanna. Wraz z gitarzystą Erraldo Bernocchim i basistą Billem Laswellem stworzył grupę Charged, z którą grał w Warszawie w 1999 r. Trzy lata później ponownie przyjechał do naszej stolicy, tym razem zamiast Laswella zagrał Jah Wobble a dodatkowo na scenie pojawili się perkusista Hamid Drake i DJ Olive.

Inną stroną twórczości Kondo były elektroniczne, ambientowe projekty inspirowane naturą, sztukami wizualnymi czy inspirującymi postaciami takimi jak Dalaj Lama. W takiej stylistyce współpracował m.in. z twórcą muzyki filmowej, japońskim pianistą Ryuichim Sakamotą, a także realizował się w solowych projektach. Do tych ostatnich należy seria występów Blow the Earth w takich miejscach jak podnóże Himalajów, pustynia Negew w Izraelu czy rozmaite lokalizacje w Japonii. Muzykę, którą tworzył na zasadzie swobodnej improwizacji, przesyconą elektroniką, w której również trąbka była generatorem elektronicznych dźwięków, określał jako formę medytacji.

Z takim właśnie, solowym projektem wystąpił w styczniu 2014 r. pod Świątynią Opatrzności Bożej na warszawskim Wilanowie, a jego muzyce towarzyszyły wówczas wizualizacje niemieckiego artysty Philippa Geista. Dwa lata później zagrał podobną, bardzo elektroniczną i medytacyjną muzykę w Mózgu Warszawa w towarzystwie polskiego artysty Marka Chołoniewskiego. Wziął też udział w koncertach z okazji 75. urodzin Petera Brötzmanna w stołecznym klubie Pardon, To Tu, które odbywały się w marcu 2016, wraz z takimi luminarzami awangardy jak Alex von Schlippenbach, Han Bennink, Jason Adasiewicz, Steve Noble czy John Edwards. Żył 71 lat.

Marek Romański