Art Of Improvisation II

Monika Okrój

Na pomysł stworzenia cyklu koncertów improwizowanych wpadł wrocławski trębacz Dawid Frydryk, a powodem tego była czysta chęć pogrania z innymi muzykami. Przy wsparciu Centrum Kultury Agora udało mu się zorganizować ostatnie dwa meetingi – tak bowiem wydarzenia zostały nazwane.

Druga odsłona Art Of Improvisation była więc pozytywnym zaskoczeniem dla wrocławskiej publiczności, która chyba nie spodziewała się tak szybkiej kontynuacji rozpoczętego w maju projektu (grał wtedy m.in. zespół Alexandra von
Schlippenbacha). Dawid Frydryk przyznaje, że od początku chciał stworzyć kilkudniowy festiwal, zaangażować scenę wrocławską, m.in. Gerarda Lebika, Wojtka Romanowskiego, Piotra Damasiewicza, Kubę Suchara, Artura Majewskiego, umożliwić wymianę muzycznych doświadczeń z zaproszonymi artystami, rejestrować nagrania oraz propagować ten muzyczny margines i nauczyć ludzi słuchać.

Słowa nie zostały rzucone na wiatr i najprawdopodobniej w czerwcu – jak obiecuje dyrektor artystyczny – odbędzie się pełnowartościowy festiwal muzyki improwizowanej Art Of Improvisation.

Bohaterem ostatniej edycji tej imprezy, która miała miejsce 25 listopada ub.r. we wrocławskim Centrum Kultury Agora, był Axel Dörner. Niemiecki trębacz wystąpił w pierwszej części z recitalem solowym, a po przerwie z międzynarodową formacją Peeping Tom.

Solowy występ był bardzo odkrywczy i, przyznać trzeba, dość dziwny. W jego posiadaniu jest instrument pochodzący z lat 60., skonstruowany na potrzeby Maynarda Fergusona, który również był znany z solowych występów. Istotna była forma godzinnej prezentacji możliwości solisty i jego instrumentu, który po przebudowie znacznie rozszerzył paletę swoich walorów i możliwości. Trąbka wyposażona jest w suwak, dzięki czemu możliwe do wydobycia są mikrotony i glissando. Dodatkowo, przy stanowisku Dörnera znajdowało się kilka różnej maści tłumików; gumowych, papierowych, metalowych.

W pierwszej części solowego występu skupił się na akustycznym brzmieniu i zademonstrowaniu wszelkich niewiarygodnych efektów przy użyciu jedynie własnego oddechu. Każde zadęcie wprowadzało nową barwę, a ich zderzenia były zaskakującą symbiozą, zlepkiem skrajnie różnych faktur, płaszczyzn, tworzących pewien obraz. Posługując się samym oddechem, Dörner ukazywał wszelkie subtelności wirującego powietrza wewnątrz blaszanych rurek, dołączając do tego stukot poruszanych tłoków i zmiany ciśnienia własnego, permanentnego oddechu. Szum wody, fala zstępująca z gładkiego piasku, bulgotanie, ulewa i przestrzeń systematycznie zakłócana ostrymi akcentami stojących dźwięków. Niepokój wprowadzały efekty frullato i tremollo, niczym odgłosy broni maszynowej i walk. Cały ten dźwiękowy pochód słyszany w czterech kanałach układał się w kadry następujące po sobie, trochę jak oglądanie pomieszanych zdjęć z powracającymi motywami. Kiedy przestałam się skupiać na samym instrumencie, a zaczęłam myśleć o brzmieniu, miałam wrażenie, że te wszystkie dźwięki stworzone są syntetycznie. Mniej więcej w połowie tego solowego wywodu artysta doczepił do instrumentu specjalnie dla niego skonstruowany moduł, a wtedy już zrobiło się boleśnie dla uszu.

Zespół Peeping Tom (Pierre-Antoine Badaroux - as, Joel Grip - b, Antonin Gerbal - dr), pierwotnie działający jako trio bez Axela, był doskonałym uzupełnieniem improwizowanego wieczoru. Z korzeniami w bebopie, jednocześnie o mocno awangardowym namaszczeniu, zespół pokazał jak można lekkie, melodyjne, czasem ordynarne temaciki poddać totalnej destrukcji. Ich muzyka to cięższy kaliber, nie każdemu się podobała ta jazda. Ja dostrzegłam w niej dużo podprogowego humoru i satyrycznych reminiscencji, podkreślających ich miejsce w historii, właśnie tu, właśnie dziś.

Monika Okrój


Artykuł opublikowany w JAZZ FORUM 3/2012