XL Puławy

Mikołaj Ł. Lipowski

XL – znaczy czterdzieste jubileuszowe Międzynarodowe Warsztaty Jazzowe, które od 1971 roku organizują Polskie Stowarzyszenie Jazzowe w ramach swoich celów statutowych związanych z upowszechnianiem i rozwojem jazzu w naszym kraju. Warsztaty adresowane są do utalentowanej muzycznie młodzieży polskiej oraz z państw ościennych i zaprzyjaźnionych, która poszukuje swojej artystycznej drogi życiowej. Zainicjowane w 1971 roku w Chodzieży, od 1992 funkcjonują z powodzeniem w Puławach.

XL – znaczy również duży wymiar, bo Międzynarodowe
Warsztaty Jazzowe mają właśnie taki rozmiar, przy bardzo przyjaznym nastawieniu do tego przedsięwzięcia Urzędu Miasta Puławy wraz z Puławskim Ośrodkiem Kultury „Dom Chemika” (POK), w którego licznych pomieszczeniach odbywają się wszystkie merytoryczne zajęcia grupowe, otwarte dla mieszkańców Puław koncerty jazzowe oraz trwające do białego ranka codzienne jam sessions w klubie o wdzięcznej nazwie „Smok”. Przez prawie dwa tygodnie to historyczne polskie miasto tętni jazzem praktycznie przez 24 godziny na dobę.

Duży wymiar warsztatów zapewnia znakomita i sprawdzona międzynarodowa kadra dydaktyczna pod kierownictwem prof. Janusza Szprota, muzykologa i pianisty jazzowego, który od wielu lat jest wykładowcą na Uniwersytecie Bilkent w Ankarze (Turcja). Właśnie dzięki rozlicznym międzynarodowym kontaktom prof. Szprota, obok wybitnych polskich muzyków jazzowych z dydaktycznym doświadczeniem (Akademia Muzyczna w Katowicach, średnia Szkoła Muzyczna przy ul. Bednarskiej w Warszawie), zajęcia na warsztatach prowadzą wykładowcy z amerykańskich i tureckich uniwersytetów.

Młodym wokalnym i instrumentalnym solistom akompaniują profesjonalne sekcje rytmiczne, w skład których wchodzą uznani muzycy jazzowi. W tym roku grały trzy takie sekcje: pierwsza – Wojciech Majewski (p), Wojciech Pulcyn (b), Kazimierz Jonkisz (dr); druga – Bogdan Hołownia (p), Mariusz Bogdanowicz (b), Sebastian Frąckiewicz (dr), trzecia – Tomasz Jędrzejewski (p), Piotr Rodowicz (b), Grzegorz Masłowski (dr).

Uczestnicy warsztatów mogą również korzystać z biblioteki muzycznej POK, w której znajduje się prawie 10-tysięczny zbiór woluminów jazzowych (nutowych i książkowych). Otrzymują oni także od organizatorów warsztatów specjalnie opracowany przez J. Szprota podręcznik pt. „Materiały do ćwiczeń improwizacji jazzowej” zaopatrzony w stosowny audialny CD do samokształcenia, który może służyć im pomocą przez całe „jazzowe” życie.  Wszystko to razem sprawia, że puławskie warsztaty jazzowe PSJ na tle innych tego rodzaju coraz liczniejszych „wakacyjnych letnich szkół jazzowych” organizowanych w naszym kraju, mają wyróżniający się poziom merytoryczny i artystyczny.

Tegoroczne warsztaty odbywały od 8 do 18 lipca. Że były bardzo udane świadczył koncert finałowy, który rozpoczął się 17 lipca w sobotę o godzinie 19:00, a zakończył się nad ranem w niedzielę. Okazjonalnie skonstruowany z uczestników warsztatów Big Band „Puławy”, którym kierował Dante Luciani – puzonista, bandleader i wykładowca z Miami University (USA), rozpoczął koncert finałowy we wspaniałym stylu. Standardy w jego wykonaniu miały brzmienie, którego nie powstydziłby się niejeden profesjonalny big band. Należy pamiętać, że ta grupa pracowała ze sobą praktycznie około tygodnia, a to, co przez ten czas osiągnęła, graniczy z cudem. Luciani sprawił ten cud, ale miał do dyspozycji bardzo utalentowanych muzyków. W trakcie występu zmieniali się poszczególni instrumentaliści, dochodzili soliści, co w niczym nie zmieniało brzmienia i big-bandowej dyscypliny.

W czasach, gdy nie ma, przede wszystkim z powodów finansowych, przyjaznego klimatu dla tworzenia dużych liczbowo jazzowych formacji, a tym samym startujący do swej artystycznej kariery młodzi muzycy, praktycznie nie mają szansy zdobycia tak bardzo potrzebnych w jazzie szlifów, pracę Lucianiego bardzo trudno przecenić. Tak sobie myślę, że choćby tylko dla grania w big bandzie warsztaty puławskie mają swój głęboki sens edukacyjny. A przecież młodzi instrumentaliści poznają na nim tajemnice jazzu w klasach: fortepianu (prowadzenie: Wojciech Niedziela oraz Kuba Stankiewicz), kontrabasu i gitary basowej (Kamil Erdem z Turcji i Jacek Niedziela), gitary (Artur Lisicki i Konrad Zemler), puzonu i trąbki (Ruben Caban  – Portorykańczyk mieszkający w USA), saksofonu i fletu (Piotr Baron) oraz perkusji (Marcin Jahr i Zbigniew Lewandowski).

Jak zwykle najliczniejszą grupę na warsztatach stanowili wokaliści  – ponad 70 osób z liczącą przewagą wokalistek. Aby warsztaty mogły spełnić oczekiwania uczestników, trzeba było stworzyć trzy klasy wokalne, które poprowadzili: Sibel Köse z Turcji, Janusz Szrom i Inga Lewandowska. Dodatkowo dla wokalistów zajęcia z emisji i techniki głosu (Speech Level Singing) prowadził Marek Stawiński. Dla wszystkich uczestników warsztatów fascynujące wykłady z Historii Jazzu, wspomagane unikalnymi materiałami audio-wizualnymi, prowadził Jacek Niedziela, a zajęcia z Teorii Improwizacji miał Janusz Szprot.

Kadra dydaktyczna miała bardzo trudne zadanie wytypowania do koncertu finałowego wyróżniających się młodych artystów muzyków i wokalistów.

W rezultacie na estradzie pojawiły się następujące zespoły i wokaliści: Savoir Vivre (opiekun: Kuba Stankiewicz), Whisper Not (op. Piotr Baron), wokaliści Ewa Siwak, Grażyna Sobocińska i Jan Bogdaniuk (z klasy Ingi Lewandowskiej), Chłopaki z Facebooka, Wcisło Trio (op. Piotr Rodowicz), Accordion Quadro (op. Jacek Niedziela), wokaliści The Modern (Model) Jazz Quintet, Jakub Kawałek, Paulina Grochowska, Sabina Byrczek, Teona Niazashvili z Gruzji (z klasy Janusza Szroma), solo na gitarze basowej Kamil Pełka (op. Kamil Erdem), Sześć Babek z Piasku, Kwartet Okolicznościowy (op. Marcin Jahr), wokalistki Maja Frontczak, Olga Boczar, Sylwia Wąsik, Małgorzata Binek, Anna Andrzejewska, Nika Lubowicz, Aga Musiał, Małgorzata Hutek (z klasy Sibel Köse), Drugie Drzwi (op. Wojciech Niedziela), Dariusz „Batory” Szczepański (ts) z Tomilem Toflińskim (p), Zawadzki/Kądziela Band z udziałem Konrada Zemlera (g).

Zwieńczeniem koncertu finałowego był krótki występ  kadry dydaktycznej oraz wykonany wspólnie przez prawie 200 osób (wszystkich uczestników warsztatów!) tradycyjny hymn Warsztatów – Come Dance With Me, przygotowany pod kierownictwem Janusza Szprota, nawiązujący klimatycznie i rytmicznie do afrykańskich korzeni jazzu. W warsztatach brały też udział istniejące całe zespoły jazzowe (w programie koncertu finałowego bez podawanego opiekuna). Pozostałe grupy spontanicznie powstawały w trakcie warsztatów.

Repertuar wykonywany podczas koncertu finałowego utworów był bardzo zróżnicowany, od znanych standardów po własne utwory. Łącznie zagrano ponad 30 kompozycji, co mogło satysfakcjonować licznie zgromadzoną na koncercie publiczność.

Z całą pewnością można powiedzieć, że mamy wybitnie utalentowane kolejne pokolenie jazzowe, które czuje jazz i już wie, jak go grać. Najczęściej uczestnicy warsztatów rekrutują się z niewielkich miast i miasteczek, gdzie kontakt na żywo z dobrym jazzem ma charakter okazjonalny lub jest prawie niemożliwy, nie mówiąc już o tym, że nie można konsultować się z profesjonalnymi muzykami; zadawać im pytań, szukać wyjaśnień dla swoich wątpliwości etc. Puławskie Warsztaty Jazzowe od wielu lat dają taką szansę ich uczestnikom. Jest to swoistego rodzaju cykliczna szkoła jazzu, bo wielu z nich u przyjeżdża do Puław przez kilka lat, zaczynając jako uczniowie starszych klas licealnych, a kończąc jako studenci wyższych uczelni, niekoniecznie muzycznych, lub aktywni zawodowo dorośli ludzie, którzy kochają grać jazz. Na zakończenie warto odnotować, że codziennie odbywały się w dużej Sali Koncertowej POK występy profesjonalnych grup jazzowych (m.in. Krzysztof Ścierański, Lena Ledoff) i to nie tylko dla uczestników, ale także dla mieszkańców miasta Puławy i przyjezdnych gości. Jeszcze jeden warsztatowy koncert, zasługuje na wyróżnienie – odbył się dzień wcześniej z piątku na sobotę: to występ wszystkich wokalistów. Każdy z nich mógł zaśpiewać jedną piosenkę jazzową z towarzyszeniem profesjonalnej sekcji rytmicznej. Do tej polskiej młodzieży w tym roku dołączyły dwie młode adeptki sztuki wokalnej z dalekiej Gruzji. Było też kilka stypendiów artystycznych, w tym dla wokalistki z zalanej powodzią Gminy Wilków.

Organizacyjnie warsztatami kierował Krzysztof Sadowski (prezes PSJ) przy nieocenionej współpracy z kierownictwem POK, na czele z Alicją Bielawską – zastępcą dyrektora ds. administracji pod całościową opieką „dobrego duszka” imprezy Renaty Siedlaczek – dyrektora POK. Wspierali Międzynarodowe Warsztaty Jazzowe medialnie, mentalnie i finansowo: Urząd Miasta Puławy, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, Jazz Forum, Zakłady Azotowe „Puławy”, Stowarzyszenie „Z myślą o człowieku” z Puław, Fundacja Jazz Jamboree, Polskie Stowarzyszenie Jazzowe i Puławski Ośrodek Kultury.

Po raz pierwszy od wielu lat, finansowo, z ogólnopolskich środków publicznych, nie wspomogło jubileuszowych, 40. Warsztatów Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. A przecież warsztaty przeznaczone są głównie dla polskiej jazzowej młodzieży z całego kraju i należy sądzić, że mieszczą się one w polityce kulturalnej naszego państwa. Szczególnie, że ich poziom merytoryczny oraz organizacyjny jest renomowany i zasługujący na uznanie.

Mikołaj Ł. Lipowski


Opublikowano w JAZZ FORUM 9/2010